Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine podsetilo je da je zabranjen promet i primena sredstava za zaštitu bilja koja sadrže aktivnu supstancu karbofuran, kao što je furadan.
U Srbiji su sve češći slučajevi stradanja zaštićenih vrsta od nacionalnog i međunarodnog značaja, čiji je uzrok zloupotreba insekticida "furadan 35 ST" (aktivna supstanca karbofuran), navodi se u saopštenju koje su, uz predstavnike ministarstva, potpisali i predstavnici republičke i pokrajinske inspekcije nadležne za poslove poljoprivrede i zaštite životne sredine, kao i stručnih organizacija zaštite prirode.
Zabranjena su sva sredstva sa karbofuranom, a sam "furadan" je zabranjen za promet 31.decembra 2013. godine, s tim da je mogao da se primenjuje do 15. juna.
Broj registrovanih slučajeva trovanja strogo zaštićenih vrsta ptica karbofuranom i broj otkrivenih zatrovanih mamaca u značajnom je porastu.
Najčešći način trovanja divljih vrsta ptica i sisara jeste putem zatrovane hrane, odnosno ishranom divljih vrsta ptica i sisara leševima životinja ili njihovih delova, koji su namerno tretirani sa ovim insekticidom i namerno postavljeni kao mamci.
Karbofuran deluje na centralni i periferni nervni sistem, blokira ili stimuliše prenos nervnih impulsa, izaziva paralizu mišića i dovodi do brze smrti, navodi se u saopštenju.
Prema podacima Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode, samo u 2014. godini je u okolini sela Svilojevo (opština Apatin), u tri navrata pronađeno osam mrtvih jedinki strogo zaštićene vrste orla belorepana (Haliaeetus albicilla) i dve jedinke strogo zaštićene vrste mišara (Buteo buteo).
Toksikološkim ispitivanjima, koje je obavio Naučni institut za veterinarstvo "Novi Sad", utvrđeno je da su ptice uginule zbog unošenja hrane koja je tretirana karbofuranom. Samo jedna pronađena uginula jedinka belorepana nije imala ostatke karbofurana u organizmu, a za jedan leš belorepana toksikološka ispitivanja još nisu završena.
Međutim, u široj okolini sela Svilojevo otkrivene su još dve uginule jedinke ove vrste ptice. Pronađen je i leš ovce u čijoj neposrednoj blizini su pronađeni uginuli belorepani, za koji je toksikološkim ispitivanjima takođe utvrđeno da sadrži ostatke karbofurana.
Protiv nepoznatog počinioca, zbog čijeg nemara, nebrige, nesavesnog poslovanja i zloupotrebe insekticida "furadan 35 ST" su uginule ove strogo zaštićene vrste (ukupno sedam belorepana i dva mišara), podnet je zahtev za pokretanje krivičnog postupka Osnovnom javnom tužilaštvu u Somboru dana 17. aprila ove godine.
I druge ptice stradaju kao žrtva zloupotrebe karbofurana. Fitosanitarna inspekcija Ministarstva poljoprivrede i zaštite životne sredine je 26.aprila, po prijavi Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije, izvršila inspekcijski pregled u ataru naselja Čoka, u istoimenoj severnobanatskoj opštini, gde je pronađeno 19 mrtvih jedinki strogo zaštićene vrste ždrala (Grus grus).
Laboratorijskim ispitivanjem uzorkovanog tretiranog semena kukuruza, čija setva nije izvršena na odgovarajući način (seme je ostavljeno na površini zemljišta), kao i ponika kukuruza sa parcele na kojoj su pronađeni uginuli ždralovi, utvrđen je visok sadržaj aktivne supstance karbofuran kojim je pre setve, već tretirano (dorađeno) seme kukuruza, ponovo tretirano u tzv. "kućnoj radinosti".
Inspekcijski pregled izvršila je i pokrajinska inspekcija zaštite životne sredine, kao i republička veterinarska inspekcija Ministarstva poljoprivrede i zaštite životne sredine.
Nakon rezultata toksikoloških ispitivanja leševa, protiv zakupca parcele na kojoj su pronađeni uginuli ždralovi biće podnet zahtev za pokretanje odgovarajućeg postupka Osnovnom javnom tužilaštvu u Kikindi.
Učestali primeri uginuća strogo zaštićenih vrsta veoma su zabrinjavajući. Ovakvim nesavesnim i nezakonitim postupcima dovodi se u pitanje čak i opstanak nekih od zaštićenih vrsta ptica i sisara u Srbiji.
Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine podseća da je 31.decembra 2013. godine ukinuta dozvola za promet sredstva za zaštitu bilja "furadan 35 ST" u Srbiji. U skladu sa odredbama Zakona o sredstvima za zaštitu bilja, inspekcijske službe Ministarstva, zajedno sa uvoznicima i distributerima aktivno rade na povlačenju iz prometa zaliha ovog sredstva za zaštitu bilja, čija je dalja prodaja i primena zabranjena.
Pozivaju se relevantne institucije i organizacije, nevladine organizacije i građani da, pravovremenim prijavljivanjem eventualnih slučajeva posedovanja i korišćenja Furadana pomognu Ministarstvu poljoprivrede i zaštite životne sredine i drugim nadležnim organima u procesuiranja odgovornih počinilaca.
