Orjentalista Srpko Leštarić napisao je "Zanimljivi srpski prezimenik" gde je sakupio 5.500 neobičnih srpskih prezimena.
Kako piše "Politika", a prenosi “Alo”, on je knjigu zamislio kao kataloški prikaz nesvakidašnjih srpskih prezimena i skupio je takvih 5.500.
“U početku sam nameravao da napravim skroman spisak od 100 neobičnih, ali se on za tili čas proširio na 365 - dovoljno za svaki dan u godini, Posle dve nedelje počeo sam da ga povećavam do 1.001, što me je asociralo na ‘Priče iz 1001 noći’. Pokazalo se da ni taj broj neće biti dovoljan”, priseća se autor knjige.
Za oko tri godine uspeo je da dođe do 5.500 prezimena od kojih je odabrao sto (plus jedno) najživopisnijih i smestio ih u "Izlog" svoje knjige.
“Tako u Srbiji, između ostalih, imamo i Bkiće, Prcoviće, Trtovce, Jogunice, Babarogiće, Gulivrate, Frfulanoviće, Nadrljanske, Ušljebrke...Ali niko ne treba da žuri i pomisli da su prezimena iz izloga najzanimljivija”, zagonetan je Srpko.
U Srbiji ima gotovo 50.000 prezimena, od kojih je 20.000 dvosložno i završava se na "ić". Takva nisu ušla u katalog, ako ni ona nastala od stranih reči, poput Klajn. Među najdužim, sa čak sedam slogova, izdvajaju se Suvočesmaković i Gavrankapetanović.
U izgradnji "prezimenika" Leštarića su nadahnule odjavne špice, komšijske priče, nadgrobni spomenici, čitulje...
Prezimena je Leštarić podelio na nekoliko tematskih celina - prema naravi, sklonostima, ponašanju, raspoloženjima i duševnim stanjima. Tu su i prezimena po intelektualnim odlikama, krvoločna, trudoljubačka i trudomrzačka, lascivna...
“Zanimljive su i podudranosti između prezimena i zanimanja pojedinaca koji ih nose. U Zemunu je na razmeđi između 19. i 20. veka živeo gostioničar Arkadije Bokalović, a u Srbiji postoje ginekolog Ribić, lekar Bolesnikov, gastronom Gladić... U prestonici ima jedna Zvezdana koja se preziva Muzika, zatim žena čije je prezime Makedonska Torbica. Među nesvakidašnjim kombinacijama je i ime glumice Đurđije Cvetić”, nabraja Leštarić.
Najviše prezimena u katalogu počinje na slovo K.
- Za njim slede B, P i M. Na ova četiri slova počinje 2.301 prezime u katalogu, dok veoma malo njih počinje na neko od sledećih slova: Đ, E, Ž, LJ, NJ, U, F, H, i DŽ - ističe Srpko Leptarić.
Ovako Leštarić deli prezimena na tematske celine prema:
- Naravi: Dobrić, Zvocić...
- Sklonosti i ponašanju: Plačkić, Šmrkić...
- Raspoloženjima i duševnim stanjima: Vedrić, Mrzić...
- Intelektualnim odlikama: Zjakić, Benaković...
- Vremenskim prilikama: Kišić, Olujić...
- Lepoj spoljašnjosti: Đinđić, Mileusnić...
Prezimena mogu biti i:
- Krvoločna: Koljivratić, Mučibabić, Mačkodavić...
- Trudoljubiva ili trudomrzačka: Rabotić, Dangubić, Nebrigić...
- Lascivna: Kurić, Prčetić, Picajkić...
- Po voću, povrću, jelima: Šljivić, Boranijašević, Kobasičić...
- Bogohulnih: Đavolović, Vragić, Raspopović...
- Nastalih od složenica: Kozoglavić, Zlomislić, Zlojutrović...
Inače, srpska prezimena najranije se beleže u crkvenim knjigama u okolini Zadra i Šibenika krajem 17. veka.
Knez Aleksandar Karađorđević 1851. goodine naredio je uspostavljanje trajnih, naslednih prezimena po najstarijim i najznačajnijim precima, ali su tek od 1900. godine ona postala ustaljena u Srbiji. Po završetku Prvog svetskog rata sistem identifikacije pomoću prezimena našao se u primeni na celom Balkanu.
Danas su najčešća prezimena: Jovanović, Petrović, Pavlović, Nikolić i Đorđević.
Nastala su od muških ličnih imena preuzetih od hrišćanskih svetitelja i potiču iz tuđih jezika - prvo iz aramejskog, a ostala iz grčkog.
Samo u Beogradu Jovanovića ima oko 40.000, Petrovića oko 30.000, Nikolića oko 25.000, Đorđevića gotovo 20.000, prenosi “Alo”.
