Da li ste znali da je zlatnik od 100 crnogorskih perpera danas na numizmatičkim aukcijama dostiže cenu i do 35.000 evra? Evo priče o jedinom crnogorskom državnom novcu:
Crna Gora, kao država pod tim imenom, imala je svoj novac samo tokom jedne decenije, od 1906. do 1916. godine. Do 1909. godine u Beču su iskovane dve emisije crnogorskih para od nikla i bakra, a onda je doneta odluka da se iskuju i prvi srebrni perperi.
Istovremeno sa odlukom da se iskuje srebrni, bilo je predviđeno i kovanje zlatnog crnogorskog novca. Zbog zategnutih odnosa sa Austro-Ugarskom, međutim, na zlatne perpere čekalo se još godinu. Konačno, 1910. godine bili su iskovani crnogorski zlatnici, prvo Knjaževine a odmah potom i Kraljevine Crne Gore. Sticajem istorijskih okolnosti, to su bile i dve jedine emisije zlatnih perpera u istoriji Crne Gore.
Ovi zlatnici danas predstavljaju izuzetno retke i vredne primerke modernog novca i po lepoti svog dizajna, jasnoći gravure, stilske i tehničke obrade spadaju u sam vrh svetske numizmatike onoga doba.
Nakon kapitulacije Crne Gore u Velikom ratu Austrougarska je prisilno otkupljivala i namerno pretapala crnogorski zlatni i srebrni novac koristeći te metale za kovanje svog novca. To je uticalo a broj sačuvanih primeraka ovog novca bude izuzetno mali. Danas je najređi zlatni perper od 100, koji je ujedno najveći i najlepši primjerak.
Nije poznato koliko je kovanica od 100 perpera sačuvano, ali se numizmatičari uglavnom slažu da ih u svetu ima oko 150 računajući i one koji se čuvaju u muzejskim zbirkama Ermitaža, Američkog numizmatičkog društva, Britiš muzeja, Prade i Bečkog kabineta. Od tog broja, vjeruje se da se nekoliko primjeraka čuva u privatnim zbirkama u Crnoj Gori a dve kovanice od 100 zlatnih perpera krase zbirku Centralne banke Crne Gore. Na aukcijama dostižu vrednost i od 20 do 35 hiljada evra, u zavisnosti od stepena očuvanosti.
Pogledajte najvrednije crnogorske kovanice:
Do 1906. godine, kada je odlukom Knjaza Nikole iskovano ukupno 209 000 bronzanih i niklenih perpera, u Crnoj Gori se platni promet odvijao novcem stranih država. Od sredine 19. veka dominirao je austrijski. Upravo je u poslednjenavedenom detalju, uz objektivne ekonomske poteškoće, ležao razlog zbog kojeg se na kovanje sopstvenog državnog novca u Crnoj Gori čekalo sve do početka 20. veka.
Želja za napretkom i podizanjem suvereniiteta, posebno u smislu oslobađanja od austrijskog ekonomskog i političkog uticaja, konačno je dovela do ukaza knjaza Nikole od 11 aprila 1906. godine da se „iskuje i pusti u tečaj za 200 000 kruna nominalne vrednosti niklenog i bronzanog novca u komadima 20,10,2 i 1 pare“.
Naravno, insistiranje na monetarnom suverenitetu imalo je jednu logičnu posledicu: prvi crnogorski novac kovan je Beču.
Prvi crnogorski novčići stigli su u zemlju u prvoj polovini septembra 1906. godine i tada su i postali glavno platežno sredstvo u Knjaževini Crnoj Gori.
NASTAVAK OVE SJAJNE PRIČE POGLEDAJE NA mondo.me
