Mit o neoborivom američkom "nevidljivom" lovcu bombarderu F-117A srušen je u sremskom selu Buđanovci na današnji dan pre 18 godina, kada su ga jedinice jugoslovenske vojske oborile.
F-117A "noćni soko", koji je posle brojnih akcija u Libanu, Panami, Iraku… stekao oreol "nevidljivog", oboren je 27. marta u vojvođanskoj ravnici, u sremskom selu Buđanovci, tri dana posle početka NATO bombardovanja Srbije.
Tu letilicu oborio je 3. divizion 250. brigade Protivvazdušne odbrane, koji su u 20.42 sata, zahvaljujući sposobnosti jedinice, ispravnoj tehnici i "maloj tehničkoj inovaciji” uspeli da ga pogode sa zemlje.
Avion je pao u atar sela Buđanovci, pošto je prethodno gađan sa dve rakete tipa "neva", a jedinicom koja ga je oborila komandovao je pukovnik Zoltan Dani.
F-117A - "noćni soko" reputaciju je stekao borbenim letovima nad Irakom u Zalivskom ratu 1991. godine kada je, prema objavljenim podacima, 1.270 puta preleteo neprimećen iračko nebo u 39 borbenih misija.
Ovo je presudilo "nevidljivom" (FOTO)
Taj avion predstavljao je simbol moći zbog savremene tehnologije kojom je opremljen, što mu je omogućavalo da bude "nevidljiv" za sve radarske sisteme.
Konstruisan je u obliku brušenog dijamanta, što je neuobičajno za letilice te namene, a u američkoj vojnoj terminologiji dobio je naziv "stelt", što na engleskom jeziku znači "u potaji", ili "nevidljivi avion."
Avioni tog tipa pravljeni su sa oštrim uglovima, koji predstavljaju skup krivina od kojih se odbijaju radarski zraci, a zahvaljujući sačinjenim specijalnim kompozitnim materijalima utiču da se letilica ne može registrovati na radaru.
O tome kako su Srbi uspeli da nadmudre "Elviru", njujorški list "Njuzvik" je u julu 1999. godine napisao da su "Srbi svaki dan pomerali radare, a uključivali ih samo nakratko, tek koliko je potrebno da se snime maršrute aviona koji dolaze, ali ne dovoljno da bi ih otkrio avion NATO za detektovanje".
Četvrte noći, kako navodi list, dok je F-117A bacao bombe na cilj nedaleko od Beograda, otvor za izbacivanje projektila na avionu na srpskim radarima počeo je da svetli, tako da su Srbi brzo ispalili rakete i pogodili cilj.
Pilota oborenog aviona Dejla Zelka evakuisale su američke snage.
Nekoliko godina kasnije Zelk se upoznao sa pukovnikom Zoltanom Danijem koji je oborio "nevidljivog." O tome je napravljen i dokumenatrni film.
Delovi lovca bombardera F117A čuvaju se u Muzeju vazduhoplovstva u Beogradu.
