Sabor Srpske pravoslavne crkve (SPC) konstatovao je sa žaljenjem da međunarodni protektorat i prisustvo NATO snaga na Kosovu i Metohiji, pa ni najnoviji pregovarački proces na najvišem nivou u Briselu, nije doneo ni pravdu niti rešenje problema, te da je na delu "mekši teror" nad Srbima u ovoj srpskoj pokrajini.

Sabor je, u saopštenju nakon završetka zasedanja proteklih dana u Patrijašriji u Beogradu, izrazio žaljenje zbog čestih antipravoslavnih i antisrpskih provokacija u susednim zemljama - Hrvatskoj, BiH, Crnoj Gori, kao i zbog povremenih incidenata u samoj Srbiji, prvenstveno u Raškoj oblasti.

U saopštenju se navodi da se nastavlja stradanje Srba na Kosovu i Metohiji i da je, posle rušenja i skrnavljenja pravoslavnih svetinja, izgona stotina hiljada Srba, trgovine ljudskim organima i sličnih nedela, sada na delu nešto "mekši" teror – varvarsko uništavanje nadgrobnih spomenika, ubistva, napadi na imovinu, getoizacija, svakodnevne pretnje, tako da ima malo toga što svojim prisustvom treba da garantuju EU i NATO.

Izražavajući bojazan da primena postignutih dogovora i sporazuma ne doživi neslavnu sudbinu ranijih "standarda pre statusa", Sabor je sa odobrenjem primio na znanje aktivnosti Svetog Sinoda preduzete kao doprinos državi Srbiji i srpskom narodu u celini na putu iznalaženja pravednog i trajnog rešenja.

U saopštenju se podseća da je prvi potpredsednik Vlade Srbije Aleksandar Vučić upoznao Sabor o briselskom sporazumu i da je konstatovano da, i pored razlika u pristupu pojedinim pitanjima, postoji jedinstvo po pitanju budućnosti Srba na Kosovu i Metohiji i nepriznavanju fantomske kosovske državnosti, kao i da vlasti Srbije mogu da računaju na podršku SPC.

Sabor je istakao potrebu negovanja dijaloga sa Rimokatoličkom i ostalim hrišćanskim crkvama i konfesijama, kao i dijaloga sa drugim religijama, u prvom redu sa judaizmom i islamom.

Sabor je apelovao na odgovornost velikih sila, kao i domaćih političkih elita u zemljama Bliskog i Srednjeg istoka, za stradanje i drastično smanjivanje broja hrišćana na tom području i za ne manje stradanje desetina miliona muslimanskih vjernika.

Kao nedopustivo je ocenjeno nekanonsko delovanje i upad pojedinih predstavnika Rumunske pravoslavne crkve na kanonskom području SPC, uz upozorenje da će SPC, ako to "nebratsko i nekanonsko" delovanje ne prestane, prekinuti kanonsko opštenje sa Rumunskom crkvom, isto kao što je učinila i Jerusalimska patrijaršija.

Sabor je pozvao odgovorne da se zauzmu za oslobođenje otetog mitropolita alepskog Pavla iz drevne Antiohijske patrijaršije za kojeg se ne zna gde se nalazi, kao i za toliko drugih nevinih žrtava surovog građanskog rata na tlu prijateljske Sirije.

Sabor je ponovo pozvao domaću i svetsku javnost da se založi za oslobađanje mitropolita ohridskog Jovana, koji je nepravedno zatvoren u Makedoniji na osnovu lažnih optužbi i montiranog sudskog procesa, te upozorio na proganjanje pripadnika Ohridske arhiepiskopije u Makedoniji.

U saopštenju se navodi da je Sabor doneo odgovarajuće odluke da bi se poboljšalo opšte duhovno stanje u svim eparhijama SPC i unapredila crkvena misija u svetu u uslovima globalizacije i sekularizacije.

Na sednici su donete odluke o predstojećem velikom poslu konačnog unutrašnjeg uređenja Hrama Svetog Save u Beogradu, a Sabor očekuje i bržu primenu Zakona o restituciji crkvene imovine, kao i pravičnu restituciju oduzete privatne imovine.

Sabor je Eparhiji raško-prizrenskoj, zbog specifičnih uslova na Kosovu i Metohiji, odobrio osnivanje Eparhijskog zavoda za zaštitu duhovnog i kulturnog nasljeđa, i načelno prihvatio inicijativu da se osnuje i opštecrkveni Zavod toga tipa, dok je za drugo sedište Eparhije dalmatinske određen manastir Krka u Hrvatskoj.

Sabor nije prihvatio prijedlog da se za sveca proglasi Petar Petrović Njegoš, dok su episkop zvorničko-tuzlanski Vasilije i srednjoevropski Konstantin trajno razrešeni dužnosti upravljanja svojim dosadašnjim eparhijama, a upražnjena su i mesta u pojedinim eparhijama i imenovani administratori.

Zamenik mitropolita dabrobosanskog Nikolaja biće i dalje episkop zahumsko-hercegovački Grigorije.

Članovi Svetog Sinoda u novom sazivu su episkopi sremski Vasilije, šumadijski Jovan, zvorničko-tuzlanski Hrizostom i raško-prizrenski Teodosije.

Na sednici je ocijenjeno da mir i jedinstvo SPC narušava i monah Artemije, svrgnuti episkop raško-prizrenski, sa svojim pristalicama, i istaknuto da će, ukoliko se u što skorijem roku ne odazove pozivu na povratak kanonskom poretku, Crkva biti prinuđena da preduzme dodatne kanonske mere.

Sabor Srpske pravoslavne crkve podržao je inicijativu lekara vernika da država zabrani abortus, osim u slučajevima kada se vrši iz medicinskih razloga.

(Srna/Foto: Danilo Peternek, Tanjug)