Ovo pleme proslavilo se junaštvom u čuvenom Boju na Šarancima 1862. godine koji se desio tokom drugog pohoda Omer paše na Crnu Goru. Guslari i danas o tome pevaju.
Iako im se teritorije graniče i vezuju ih brojne rodbinske veze Šaranci nisu deo Drobnjaka, kao što se ponege navodi, već posebno pleme.
U više istorijskih spisa navodi se da je konačno razgraničenje između Drobnjaka i Šaranaca izvršeno nakon 1878. godine kada su Šaranci uključeni u sastav Crne Gore.
Rodoslov Šaranaca počinje od nekadašnjeg bratstva Vlastelinovića iz gatačkog kraja u Hercegovini. Sklanjajući se od najezde Osmanlija deo ovog bratsva stigao je u Boku, deo se naselio u Bjelopavlićima (Raspopovići), dok je rodonačelnik ostalih Vlastelinovića Mijajlo naselio Gornji Kolašin.
Plana kolašinska nazvana je upravo po Plani u okolini Bileće, odakle su Šaranci pobegli od turskog zuluma.
Mijalilo Vlastelinović bio je nadaleko čuven kao plemenski starešina a nadimak Šarac dobio je zbog lica išaranog krastama u mladosti. Upravo po tom nadimku njegovi potomci biće nazvani Šaranci,a traganje za boljim i bezbednijim krajem za život odvešće ih krajem 17. veka u drobnjačku oblast, na levoj obali Tare.
Na obroncima kanjona reke Tare klima je bila povoljnija i blaža nego na visovima pri Sinjajevini. U ovom kraju Šaranci su kao pleme postali bogatiji za dve familije Šljivančana koji su se tu nastanile nekoliko godina ranije. Vremenom, pleme Šaranaca se raširilo ka Jezerima i ka Sinjajevini, zauzimajući pustu i ničiju zemlju, krčeći šume i gradeći nova naselja daleko od Tare i puteva, na bezbednoj udaljenosti od Turaka.
Uz Šljivančane, Šaranci su se u ovim krajevima srodili i sa još jednim starosedelačkim bratstvom – Roćenima. Osim potomaka Mihaila Šarca, Šljivančana i Roćena u Šarancima danas žive i Anđelići, takođe potomci Vlastelinovića iz Hercegovine koji su do ovog kraja stigli drugim putem.
Svi Šaranci slave Đurđevdan.
Ovo pleme proslavilo se junaštvom u čuvenom Boju na Šarancima 1862. godine koji se desio tokom drugog pohoda Omer paše na Crnu Goru.
Ova krvavu bitku,u kojoj su sa Šarancima ratovali i Jezerci i Uskoci (deo Drobnjaka), narodni pesnici uporedili su sa spartanskim bojem kod Termopila.
"Spartanski Termopili bleda su senka prema ovoga krvavoga boja…I zaista, dugo i dugo spominjaće se na Šarance turski Termopili i šaranski vitezovi koji se ne bi od Leonide zastideli”, napisao je Isailo Tomić.
Prisećajući se čuvene bitke godinu kasnije Pop Vuk Popović zapisaće da "svak kaže da su Šaranci najpouzdaniji junaci”, a brat knjaza Danila veliki vojvoda Mirko Petrović opevaće ovaj boj stihovima: "A Šaranci gnjijezdo junačko i krvavo tursko razbojište, Vazda će se ovo spominjati!”
Boj na Šarancima smatra se najznačajnijom stepenicom u povezivanju i formiranju šaranskog plemena, kao i njihovom zbližavanju sa Jezercima sa kojima su u sledećim borbama ratovali prilikom oslobađanja Zatarja i Polimlja od Osmanlija.
Pobeda na Šarancima je donela priznanje i ugled Šarancima kod vladara i glavara susednih plemena, ali i šire zbog čega ovo pleme i danas uživa ugled velikih junaka.
U knjizi o plemenima Željko Ostojić piše da je u boju na Šarance poginulo 2.000 – 3.000 Turaka, među kojima je bilo mnogo aga i begova. Žrtve Šaranaca i njihovih saveznika Jezeraca i Uskoka bile su simbolične (procjene se kreću od 60 do 74 ljudi). Prema istom izvoru posečeno je i odnešeno na Rudance 1.200 turskih glava.
Od ratnog plena Šaranci su nakon velike pobede za poklon knjazu Nikoli odabrali i poslali dvanaest sablji, dva ata i zvezdu Ibrahim bega Alajbegovića.
Zanimljivost vezana za Šarance je da danas gotovo polovinu plemena čini bratstvo Šljivančanin sa svojim ograncima Bulić, Vukićević, Jegdić! Ovo bratstvo bilo je početkom 19. veka na rubu nestanka nakon što je osam muškaraca ove familije na prevaru uhvaćeno u selu Odžaci gde su potom obješeni…
POZNATI ŠARANCI
Jedan od najčuvenijih Šaranaca novijeg doba bio je dugogodišnji direktor beogradskog ZOO vrta Vuk Bojović, a na listi poznatih pripadnika ovog plemena je i njegov sin, navodni šef Zemunskog klana Luka Bojović.
Svoje mesto na ovoj listi ima i penzionisani pukovnik JNA Veselin Šljivančanin, haški osuđenik i komandant brigade koja je učestvovala u borbama u Vukovaru u građanskom ratu 1991. godine, kao i političari Milan Roćen i Dobrilo Dedeić. Iz Šaranaca je i nedavno preminula crnogorska političarka i doktorka Ljubica Beba Džaković.
Šaranac je poreklom i proslavljeni srpski novinar i publicista Vanja Bulić.
Najpoznatiji sportista iz redova Šaranaca je kanadski teniser Miloš Raonić a na listi poznatih pripadnika ovog plemena je i mitropolit kanonski nepriznate Crnogorske pravoslavne crkve Mihailo Dedeić.
Vojvoda Mašo Đurović je u čuvenoj zdravici na krsnoj slavi Kralja Nikole poželio Gospodaru, između ostalog, da ga Bog sačuva od “rđe šaranske". Ova se opaska odnosi na siromaštvo i nastala je nakon što Tripko Džaković nije pred svim vojvodama mogao da se popne na konja jer mu je puklo sedlo. Knjaz Nikola mu je dobacio "ajde više vojvoda", na šta je ovaj uzvratio "bih ja no mi ne da rđa šaranska".
