Prvi posleratni predsednik crnogorske vlade, bivši predsednik Srbije, vodeći Pavelićev propagandista i brojni revolucionari i ratni heroji potiču iz plemena koje je formirano između reka Morače i Zete.
/tekst: Mladen Stojović, www.mondo.me/
Piperi su, uz Bjelopavliće, prvo brđansko pleme koje je ušlo u sastav Crne Gore i to nakon bitke kod Martinića 1796. godine, u kojoj su Brđani i Crnogorci porazili šest puta brojniju tursku vojsku.
Ovo pleme (ujedno i istorijski region), nastalo je na prostoru između reka Zete i Morače, severno od Podgorice.
Prvi put Piperi se spominju u Mletačkim spisima iz 15. veka ali kao jedno od brđanskih plemena formirano je tek u 16. veku. Važe za najratobornije pleme sa prostora današnje Crne Gore a taj status zaslužili su u mnogobrojnim btikama sa Osmanlijama ali i kasnije, sve do Drugog svetskog rata kada su masovno učestvovali u borbama protiv nemačkog i italijanskog okupatora.
Ovo bi trebalo da znate o crnogorskim plemenima
Postoje dve teorije o tome kako je ovo pleme dobilo ime. Po jednoj, to ime je većinsko slovensko stanovništvo Pipera preuzelo od starosedelaca koje su zatekli na prostoru koji su naselili – Vlaha. Ukoliko je ova teorija tačna, ratoboran karakter ovog plemena imao bi simbolično “uporište” i u imenu jer reč piper potiče od latinske koja znači biber!
Tim tragom ova reč stigla je u staroslovenski jezik pa ne iznenađuje što i u Bugarskoj postoje mesta Piperi i Piperovo, baš kao i Makedoniji. Teorija o vlaškom poreklu imena ovog plemena je, međutim, teško održiva jer na ovom prostoru nije zabeležen nijedan sličan toponim iz tog predslovenskog vremena.
Druga teorija, po kojoj je u Južnih Slovena već postojalo lično ime Piper, te da je tako stiglo i u kraj koji je naselilo ovo pleme, čini se mnogo verovatnijom.
I Piperi su, poput većine brđanskih plemena nastali formiranjem manjih samoupravnih stočarskih zajednica oko katuna, koja su potom udruživanjem prerasla u kneževine a nakon toga u pleme.
Znate li iz kojeg je plemena Novak Đoković? (FOTO)
Najveću vlast u plemenu je imao je zbor, koji se sastajao na Bjeloglavu kod sela Radeći, u blizini crkve Svetog Nikole. Prema narodnom predanju, piperski zbor se sazivao tako što bi glavari u svakom selu zapucali iz puške u vis uz povik "Ko je Piper, na Bjeloglav!".
Na zboru se odlučivalo o tome hoće li se ići u rat ili ne, ali i o mirenju zavađenih pripadnika plemena, krađama i drugim kršenjima plemenskog pravilnika.
Ovo crnogorsko pleme ima "plavu krv"... (FOTO)
Istoričar Konstantin Jireček navodi da se Piperi prvi put spominju 1416. godine u Skadarskom zemljišniku. U jednom dokumentu iz 1455. godine, narod gornje Zete traži od Stefana Crnojevića i Mletaka da mu se ne nameće katoličko već ostavi pravoslavno sveštenstvo što ukazuje na to da su Piperi i u tom periodu bili pravoslavci.
To potvrđuju i crkve i manastiri u Piperima, posebno manastir Ćelija Piperska koji potiče najverovatnije iz 12. veka.
Iako nije poznato tačno vreme kada su Piperi formirani kao pleme, jasno je da su pre dolaska južnih Slovena ovaj prostor naseljavali ilirsko-romanski starosedeoci što potvrđuju brojni toponimi predslovenskog porekla od kojih su neki zadržani do danas (Mataruge, Rogame, Baći, Mažđap, Duka…).
Oni su Kuči: Ana Ivanović, Vujošević, Prele...
Ovaj narod Sloveni su nazivali Vlasima ali broj toponima i arheološki material ukazuju na to da Vlaha nije bilo mnogo u ovim krajevima. Najstariji sloj Pipera nastao je upravo asimilovanjem tih starih Vlaha od strane južnih Slovena koji su naselili ove krajeve.
Krajem 15. veka, teritorije koje su naselili Piperi osvojili su Turci koji su na tom prostoru formirali Pipersku nahiju.
Drugi sloj plemena Piperi nastao je najverovatnije početkom 16. veka naseljavanjem ovog prostora doseljenicima koji su najverovatnije imali zajedničko (slovensko) poreklo. U isto vreme počinju i prvi sukobi Pipera sa Osmanlijama i to uglavnom zbog odbijanja plaćanja harača Turcima.
Slobodarstvo je tradicija ovog plemena (FOTO)
Plemena Piperi, Bjelopavlići, Kuči, Vasojevići, Bratonožići, Klimenti, Hoti i Gruda formirali su 1658. godine tzv. “Alaj Barjak”, odnosno savez Sedam brda sa Mletačkom Republikom protiv Osmanskog carstva. To je bio uvod u seriju pobuna Brđana protiv Osmanlija u kojima su upravo Piperi bili jedno od najaktivnijih plemena...
Po starim predanjima, osnivač plemena Piperi je Vojvoda Pipo, brat praoca Vasojevića Vasoja. Ovo i slična predanja su, međutim, prilično nepouzdana.
Krsna slava većine Pipera je Aranđelovdan.
Prvi posleratni predsednik crnogorske vlade, narodni heroj Blažo Jovanović jedan je od najpoznatijih Pipera 20. veka. U skladu sa svojim ratobornim karakterom, iz ovog plemena potiče mnogo proslavljenih ratnika i revolucionara među kojima su serdar Jole Piletić, narodnih heroj Ivan Milutinović, general Arso Jovanović, Lenjinov saradnik i prijatelj dr Vukašin Marković…
Poznati Piperi su i književnik Savić Marković Štedimlija koji je ostao upamćen kao glavni propagandista ustaškog poglavnika Anta Pavelića, kao i Jevrem Brković osnivač Dukljanske akademije nauka, i njegov sin Balša Brković, novinar i publicista...
Piper je poreklom i bivši predsednik Srbije Tomislav Nikolić.
Vojvoda Mašo Đurović je u čuvenoj zdravici na krsnoj slavi kralja Nikole, poslednjem crnogorskom monarhu poželeo da ga Bog sačuva od “komšiluka piperskog”…
