Beograd BEZ svog SIMBOLA narednih 6 meseci

Arhitekta Zavoda Nevenka Novaković istakla je da će narednih par dana početi pripreme kako bi od 2. septembra krenuli ozbiljniji radovi koji će trajati narednih šest meseci.

"Malo je poznato da je spomenik zbog težine skulputure od trenutka postavljanja 1928. godine počeo blago da se krivi. Tu zapravo govorimo o mikropomeranjima, ali posle toliko godina ona su postala vidljiva golim okom i počela su da predstavljaju ozbiljnu opasnost", ukazala je Novaković.

Prema njenim rečima jedini radovi koji si do sada bili izvedeni su 1994. godine na uklanjanju grafita i 1996. godine kada je izvedena statička sanacija temelja koja je imala za cilj da zaustavi neravnomerno sleganje temelja i naginjanje spomenika, međutim sanacije nije urađena kvalitetno.

Novaković je istakla da je to bio ključni razlog da se što pre krene u ovaj projekat i kompletnu restauraciju spomenika.

Zanimljiv je podatak, dodala je, da će skulptura "Pobednik" prvi put biti privremno skinuta i ponovo vraćena kada se završi njena sanacija u atelju vajara Zorana Kuzmanovića.

U međuvremenu, kako je najavila, radiće se na rekonstrukciji stuba i pričvršćivanju temelja.

Vajar Zoran Kuzmanović koji je radio i na restauraciji Spomnika zahvalnosti Francuskoj, rekao je da je obnova "Pobednika" jedan od najveći izazova, posebno zato što je sama skulptura vidno oštećena.

"Velika je stvar što skulpturu možemo da transportujemo do mog ateljea u Smederevu, tako da će uz temeljni rad i detaljnu analizu biti vrlo brzo i kompletno sređen", obećao je Kuzmanović.

Direktorka Zavoda Olivera Vučković sa ponosom je najavila veliki projekat, navodeći da je ovo značajan momenat za grad Beograd koji će dobiti svoj prepoznatljiv simbol u novom sjaju.

"Tri godine se zajedno sa Građevinskim fakultetom u Beogradu radilo na izradi ovog projekta u koji je grad uložio 28 miliona dinara", rekla je Vučković.

Istorija spomenika "Pobednik" - Prvo je bio odbačen, a onda je postao simbol Beograda

Spomenik „Pobednik” podignut je 1928. na Gornjem gradu Beogradske tvrđave povodom proslave desetogodišnjice proboja Solunskog fronta. Spomenik čine bronzana muška figura, rad vajara Ivana Meštrovića i postament koji je koncipiran u vidu dorskog stuba sa kanelurama na visokoj kockastoj bazi, autorsko delo arhitekte Petra Bajalovića.

Istorijat izrade i podizanja spomenika trajao je u periodu od 1913. do 1928. godine, mada prve ideje potiču iz 1912. godine kada se pobedom u Prvom balkanskom ratu u javnosti počinju iznositi predlozi za podizanje spomenika u Beogradu, u slavu konačne pobede Srba nad Turcima.

Statua Pobednika, po umetnikovoj zamisli, trebalo je da predstavlja centralnu figuru monumentalne kompozicije sa fontanom.

Predviđeno je da fontana bude izrađena od kamena, sa postamentom koji su činile četiri lavlje figure na čijim leđima je počivao ovalni bazen. Iz središta fontane uzdizao bi se mermerni stub na čijem vrhu je predviđena figura Pobednika.

Početak Prvog svetskog rata prekida radove na fontani. Kao austrougarski državljanin, Meštrović koji je radio na fontani, bio je primoran da napusti Srbiju i odlazi u Prag, gde ostaje do kraja rata.

Nakon završetka Prvog svetskog rata, Meštrović se vraća u Beograd sa namerom da završi započet rad.

S obzirom da su se prilike promenile i da finansijska sredstva u tom trenutku nisu mogla biti obezbeđena Opština Beogradska je želela da prekine saradnju sa Meštrovićem i privremeno obustavi dalje radove na izradi spomenika. Iz toga se rađa spor između Beogradske opštine i Meštrovića.

U proleće 1927. godine pitanje ovog spomenika ponovo postaje aktuelno. Opština odlučuje da skulpturu Pobednika postavi na Terazijama.

Međutim, nakon što su počeli pripremni radovi na kopanju temelja za postavljanje spomenika, izbio je skandal. Beogradska javnost je osporavala postavljanje spomenika na Terazijama sa moralnog i umetničkog aspekta.

Jednima je smetalo što je izliven nag muškarac, drugima to što ne predstavlja junaka Balkanskih ratova, a trećima to što nema nacionalnih obeležja i što podseća na starogrčke modele. Nakon dugih polemika, rasprava i kritika odlučeno je da skulptura dobija svoje mesto na platou Gornjeg grada Beogradske tvrđave.

U nedelju, 7. oktobra 1928. godine, tačno u podne, nakon šetnje novootvorenim Savskim šetalištem i Velikim stepeništem, Beograđani su se okupili da svedoče otkrivanju Meštrovićevog spomenika Pobedi. Tako je "Pobednik" završio na Beogradskoj tvrđavi, daleko od Terazija, na visini od 17,5 metara, i to ne da bi se bolje video, već da bi se manje video.

Vreme i okolnosti dovele su do toga da je "Pobednik" postao jedan od najupečatljivijih simbola Beograda.