Otkriven je na Svetog Nikolu, krsnu slavu porodice Obrenović. Tom prilikom je upriličena velika svečanost uz paljbu topova, a zvona sa svih beogradskih crkava su zvonila tog dana.
Delo je italijanskog vajara Enrika Pacija, a kao model za figuru konja koga jaše knez Mihailo poslužio je vranac koga je dobio vraćajući se iz Rumunije sa svadbenog putovanja sa Julijom Hunjadi. Izliven je u bronzi, u Minhenu, a sastoji se od postamenta, pijedestala i konjaničke statue.
Paci je pobedio na međunarodnom konkursu na koji je pristiglo 17 radova, a italijanski umetnik je uradio i spomenik Danteu ispred bazilike Santa Kroče u Firenci.
Na postamentu, koji je obložen reljefnim pločama sa ukrasima od bronze su ispisana imena gradova koji su oslobođeni od Turaka 1867. godine, za vreme njegove vladavine. Na pijedestalu se nalaze scene iz srpske istorije koje su rađene prema crtežima arhitekte Konstantina Jovanovića, dok bronzana figura kneza Mihaila predstavlja oslobodioca, koji desnom rukom pokazuje na još neoslobođene gradove Srbije.
Zbog izuzetne kulturno-istorijske vrednosti predstavlja kulturno dobro od velikog značaja, a nalazi se u okviru prostorne kulturno istorijske celine „Istorijsko jezgro Beograda”, koja je takođe kulturno dobro.
Sanacija, rekonstrukcija i konzervacija spomenika je urađena 2020. godine.
Spomenik knezu Mihailu je podignut 1882. godine na mestu nekadašnje Stambol kapije, ispred Narodnog pozorišta.
Spomenik knezu Mihailu već 142 godine „nadgleda” prostor glavnog beogradskog sastajališta, Trga republike, za koji će većina reći „vidimo se kod konja”.
Knez Mihailo je vladao Srbijom u dva navrata, prvi put od 1839. godine do 1842. godine kada ga je posle pobune zamenio knez Aleksandar Karađorđević. Drugi put na presto je došao 1860. godine posle smrti svoga oca Miloša Obrenovića. Ubijen je u Košutnjaku 1868. godine.