Velelepno zdanje kod Stambol kapije sazidano je na inicijativu kneza Mihaila Obrenovića, a nakon više pokušaja da se u prestonici oformi teatar, 1868. godine osnovano je Narodno pozorište u Beogradu.
Na uglu Vasine i Francuske ulice u Beogradu, na Trgu republike, nalazi se zgrada Narodnog pozorišta u kojoj se od druge polovine 19. veka održavaju predstave. Danas se na repertoaru nacionalnog teatra nalaze dramski komadi, opera i balet.
Sredinom 19. veka, tačnije od 1842. godine postojali su pokušaji da se osnuje stalni teatar u Beogradu. U ovom periodu Beograd počinje intenzivno da se razvija, a na kulturnom planu javlja se težnja za formiranjem profesionalnog pozorišta.
Narodno pozorište u Beogradu osnovano je 1868. godine, a u istom periodu Srpsko narodno pozorište iz Novog Sada gostovalo je u Beogradu, i održalo u neprilagođenim pozorišnim salama 64 predstave. Nakon jedne od ovih predstava, knez Mihailo Obrenović inicirao je gradnju zgrade Narodnog pozorišta uz saopštenje: "Sazidaću ja vama teatar za sebe pa ćete biti sasvim zadovoljni".
22. novembra 1868 – održana je prva predstava "Đurađ Branković" Karolja Obernjaka, u gostionici "Kod engleske kraljice", koja je bila privremeni dom Narodnog pozorišta.
Za mesto gradnje odabran je nekadašnji turski plac kod Stambol kapije, a veruje se da je projektant zdanja bio arhitekta Aleksandar Bugarski.
"Posmrtna slava kneza Mihaila" Đorđa Maletića je prvi komad koji je izveden u novoj zgradi Narodnog pozorišta 1869. godine, čime je odato priznanje i zahvalnost knezu Mihailu.
Novoizgrađeni teatar podsećao je na Skalu Pjermarinija u Milanu, a zajedno sa Kapetan Mišinim zdanjem, zgrada Narodnog pozorišta bila je najveća palata u Srbiji.
U prvoj polovini 20. veka, u pozorišnoj zgradi na Trgu republike formiraju se i ansambli Opere i Baleta, a danas, vek i po od osnivanja teatra, postoji i Muzej Narodnog pozorišta u kom posetioci mogu saznati nešto više o istorijatu jedne od najznačajnijih kulturnih institucija u zemlji.
Po tekstu Branislava Nušića, 20. decembra 1903. godine, u Narodnom pozorištu izvedena je prva domaća opera "Na uranku" Stanislava Biničkog.
Prva predstava tek formiranog ansambla Opere Narodnog pozorišta, "Madam Baterflaj" Đakoma Pučinija izvedena je 1920. godine. Tri godine kasnije, održana je prva predstava baletskog ansambla Narodnog pozorišta "Ščelkunčik (Rskalo / Krcko Oraščić)" Petra Iliča Čajkovskog.
Danas se predstave izvode na Velikoj sceni i na sceni "Raša Plaović", a Narodno pozorište je jedan od simbola Beograda koji svojoj publici nudi zavidan repertoar na kom su brojni dramski, operski i baletski komadi, kao i gostovanja drugih pozorišta iz zemlje i inostranstva.
Gradonačelnik.Beograd.rs/MONDO