Ukupna dužina crkve je 6,5 metara, a širina 3 metra. Visina od poda do tavanice iznosi svega 2 metra, a zapadna i severna vrata visoka su tek nešto više od jednog metra.
Na južnim padinama Zlatibora, nadomak Murtenice, nalazi se selo Kućani, i u Kućanima zaselak Peta gde je, među pašnjacima, skrivena jedna od najmanjih crkava brvnara u Srbiji, a verovatno najstarija u zlatiborskom kraju.
Ne zna se kada je tačno podignuta, a najpoznatija je kao hram u kome su sačuvane carske dveri, rad bjelopolјskog ikonopisca Simeona Lazovića iz 1780. godine.
O istorijatu ove male, ali po svojoj arhitekturi, ikonama i predanjima značajne crkve, govori Letopis crkve negbinske. Od kako je pred Drugi svetski rat osvećena crkva u obližnjoj Negbini, mala kućanska crkva služila je samo u određene praznične dane, što je ostalo do danas.
Negbinska parohija se nekada nazivala kućanska, jer je i selo Negbina bilo u nadležnosti sveštenika Popovića iz Kućana, koji su službovali u crkvi u svom selu. O sveštenicima iz Kućana postoji predanje da je nekada tim krajem putovao vladika, kome se narod žalio kako nema sveštenika, i da im je on svog đakona ostavio da im bude sveštenik.
Zapis iz vremena kada smo bili pod turskom okupacijom o crkvi kaže:
"Za ovu crkvu u Peti postoji priča da su Srbi za vreme robovanja pod Turcima načinili crkvu u planini, na mestu sklonitom, gde Turci ne dolaze, i oglasili su da je crkva doletela. Turčin, aga, čija je zemlјa tu bila, dođe da vidi tu crkvu, udari nogom – petom u vrata, i na mestu ostade mrtav. Zbog toga se to mesto nazove Peta, a i crkva se nazove crkva u Peti. Ne zna se kad je to bilo."
Jednostavna je građevina pravougaonog oblika sa oltarskim prostorom i pripratom, podignuta je od masivnih borovih talpi. Ukupna dužina crkve je 6,5 metara, a širina 3 metra. Visina od poda do tavanice iznosi svega 2 metra, a zapadna i severna vrata visoka su tek nešto više od jednog metra.
Na ovoj maloj crkvi nema prozora, a danas je lakše sagledati lepotu u jednostavnosti njenog enterijera zahvalјujući tome što je nedavno u crkvu uvedeno električno osvetlјenje. Na istočnoj strani građevine spojnice brvana „u ćert“ su tako obrađene da daju utisak petostrane apside sa spolјne strane.
CRKVA KOJA JE "DOLETELA" NA ZLATIBOR: Ova brvnara je najmanji i verovatno najstariji verski objekat u tom kraju (FOTO)
Crkva u Petima je posvećena Rođenju Presvete Bogorodice, zaštićena kao spomenik kulture od velikog značaja.
(MONDO/Pasaz.rs)
