Na južnim obroncima Fruške gore, okružen gustim šumama i bogatom izvorima kristalno čiste nalazi se manastir Bešenovo, svedok vremena i istorije. Posebnost ove svetinje ogleda se u činjenici da je jedini na Fruškoj gori koji svoje korene vuče iz svetorodne loze Nemanjića.
Legenda kaže da je ova svetinja nastala krajem XIII veka, zahvaljujući kralju Dragutinu Nemanjiću, dok se prvi pisani istorijski spisi o njegovom postojanju pojavljuju kasnije. Jedan od prvih dokaza se našao u krstu iz 1297. godine, gde je bila ugravirana slika i ime ovog manastira, ali i činjenica da je on posvećen Svetim arhanđelima Mihailu i Gavrilu koji su bili zaštitnici Nemanjića.
Prvi zvanični podaci o postojanju manastira su turski i potiču iz 1545. godine, dok je u samoj crkvi upisana 1467. godina za koju su istoričari zaključili, nakon istraživanja, da je period oslikavanja manastirske crkve. Istražujući godinu izgradnje, došlo se do podataka iz 18. veka koji ukazuju da je manastirska crkva već duže vreme bila sazidana od opeke.
Godine 1783. prvi put se pominje zvonik s kapelom, posvećenom svetim mučenicima Kiriku i Juliti, sinu i majci koji su, u vreme rimskog cara Dioklecijana, stradali za hrišćansku veru.
U narednim decenijama postupno su podizani manastirski konaci, koji su na kraju dobili oblik dvokatnih građevina i bili raspoređeni sa tri strane kompleksa. Ulaz u manastirsko dvorište nalazio se sa slobodne, zapadne strane. Ikonostas je 1909. godine oslikan rukom poznatog umetnika Stevana Aleksića, što je dodatno ulepšalo enterijer crkve i doprinelo njenom značaju.
Kada je manastir Vitovnica kod Požarevca uništen od strane Turaka, njegovi kaluđeri su sa najvrednijim liturgijskim predmetima prebegli u manastir Bešenovo. Među tim predmetima je bilo i Četvorojevanđelje koje je 1557. godine okovao Kondo Vuk, koje se danas čuva u muzeju SPC.
Misteriozne grobnice uz temelje
U porti manastira pronađena je jedna grobnica koja je izazvala veliku pažnju javnosti, jer je reč o posmrtnim ostacima poznate ličnosti. U pitanju je pukovnik Aleksandar Rašković, rođak srpskog patrijarha Arsenija IV Jovanovića Šakabente. Borio se u redovima vojske habzburške monarhije i, kao pukovnik, predvodio deo odreda neustrašivih graničara koji su, sredinom 18. veka, ratovali protiv Turaka i izvojevali velike i važne pobede.
Grobnica je bila otvorena, nadgrobna ploča u delovima izlomljena, u potoku. Ona je sada konzervirana i nalazi se u manastirskoj porti gde "punovnik dostojno počiva".
Aleksandar je nakon smrti, 1773. godine, u manastiru koji je sa svojom porodicom godinama pomagao, dobio i večno počivalište.
U manastirskoj porti su dve lipe za koje se ne zna koliko su stare, a "odgovorne" su za novi izgled manastira. Kad je krenula obnova manastira, iguman Arsenije je konsultovao struku, doneta je odluka da obnovljeni hram bude podignut o se novi konak podigne iza hrama, kako se lipe ne bi oštetile.
Spaljen do temelja tokom Drugog svetskog rata
Tokom Drugog svetskog rata doživeo je sudbinu većine svetinja u Srbiji – spaljen je do temelja. Manastir je prvo opljačkan, spaljen i opustošen.
Monasi iz Vrdnika i Jaska su početkom aprila 1941. godine preneli mošti svetih Kneza Lazara, Cara Uroša i Stefana Štiljanovića u Bešenovo ne bi li ih spasli. U tome su uspeli samo delimično, 1942. godine opljačkana je manastirska riznica, uključujući i kivote triju svetitelja i sve dragocenosti koje su bile u njima. Same mošti, naprosto istresene iz kivota i razbacane po manastiru, spasao je profesor Radoslav Grujić uspevši da ih prebaci u Sabornu crkvu u Beogradu.
U maju 1944. manastir je bombardovan i potpuno sravnjen sa zemljom. Delovi ikonostasa i bogoslužbenih predmeta, koji su pronađeni na zgarištu, nakon rata su prebačeni u Muzej crkvene umetnosti u Sremskoj Mitrovici.
Nakon toga, ostaci su samovali u pepelu, vreme je učinilo svoje, pa je korov obavio ostatke ove svetinje.
Šut je prvi put raščišćen tek 2004. godine, a četiri godine kasnije podignuta je mala daščana kapela. Od 2013. obnova manastira je u punom jeku, na temeljima stare crkve podignut je novi hram, izgrađeni su konaci, pomoćne zgrade, radionice...
Izgrađen je zvonik na koji su vraćena originalna manastirska zvona, a novi krst je postavljen 10. jula 2015. godine.
(Mondo.rs)
