Danas obeležavamo Svete mučenike Makaveje. Ovaj praznik, napisan u crkvenom kalendaru podebljanim slovom, posvećen je starozavetnim jevrejskim svetiteljima i mučenicima iz drugog veka pre nove ere. Takođe, danas se slavi i Iznošenje Časnog Krsta, ali i počinje Velikogospojinski post.
Postradali za veru u Boga
Braća Avim, Antonin, Gurije, Eleazar, Evsevon, Adim i Markel, njihova majka Solomona i njihov učitelj Eleazar postradali su mučenički 166. pre nove ere od strane imperatora Antioha Jedanaestog Epifana. Osvojivši Judeju, on je u Jerusalim uveo grčke paganske običaje, u Jerusalimski hram postavio kip grčkog paganskog boga Zevsa i prisiljavao Jevreje da mu se poklone i da moraju jesti svinjsko meso.
Sveštenik Eleazar, koji je bio posvećen Mojsijevom zakonu i jedan od Sedamdeset i dva prevodilaca Svetog pisma sa jevrejskog na grčki, prvi je odbio i zbog toga je mučen i spaljen na ognju. Istu hrabrost pokazali su i njegovi učenici, kao i njihova majka. Na majčine oči, car je mučio jednog po jednog sina i bacao na oganj. Kada je videla i poslednjeg, trogodišnjeg sina u ognju, ona je i sama uskočila i izgorela.
Mošti mučenika Makaveja čuvaju se u bazilici Svetog Andreja u Kelnu, a njihov podvig inspirisao je Judu Makaveja da povede pobunu protiv Antioha Epifana kako bi očistio Jerusalimski hram od paganskih idola.
Iznošenje Časnoga Krsta
Ovaj praznik dogovorno su ustanovili Grci i Rusi u vreme grčkog cara Manuila i ruskog kneza Andreja, kao spomen istovremene pobede Rusa nad Bugarima i Grka nad Saracenima. I Ruska i Grčka vojska pred sobom nosile su krstove iz kojih je zasvetlela nebeska svetlost.
Ustanovljeno je da se na današnji dan iznosi krst iz crkve Svete Sofije i to najpre na sredinu crkve, a potom na ulice radi poklonjenja naroda i spomena na pomoć krsta u ratovima. Nije iznošen obični krst, nego upravo Časni Krst, koji je čuvan u hramu carskog dvora. Dan ranije, on je prenošen u crkvu Svete Sofije, odakle je nošen ulicama Carigrada radi osveštavanja zemlje i vazduha. Nakon 14 dana ponovo je vraćan u hram carske palate.
