U spomen na velikog srpskog prosvetitelja Svetog Savu uručene Svetosavske nagrade zaslužnima za razvoj prosvete. Srpska pravoslavna crkva posvetila je ovaj dan sećanju na svog prvog arhiepiskopa.
Savindan se u školama tradicionalno obeležava kao radni dan, ali bez nastave, uz akademije i svečane priredbe.
Ministarstvo prosvete i nauke danas je uručilo godišnje Svetosavske nagrade zaslužnima za unapređenje prosvete u Srbiji, a priznanja je dobilo 20 ustanova i pojedinaca.
Za Svetosavske nagrade bilo je nominovano ukupno 160 pojedinaca i institucija, a najboljima su danas u Vladi Srbije uručena priznanja.
Čestitajući dobitnicima ministar prosvete i nauke Žarko Obradović ukazao je da svetosavske vrednosti traju vekovima, a važe i danas.
"Delo i zaveštanje Svetog Save imaju viševekovni značaj. To delo pokazuje moć i snagu prosvećenosti i solidarnosti", poručio je ministar.
Nagrade su dobili učenik osmog razreda beogradske Osnovne škole za slepe i slabovide "Dragan Kovačević" Pavle Dimić i đak kruševačke srednje škole za specijalno obrazovanje "Veselin Nikolić" Aksentije Ivanocvić, koga Daunov sindrom nije sprečio da postiže uspehe i dobija priznanja.
Nagrađen je i đak četvrtog razreda Gimnazije u Sremskoj Mitrovici Milan Kornjača, koji do škole iz svoga sela putuje 20 kilometara.
Svetosavsko priznanje uručeno je Marijani Vujadinović, učenici Matematičke gimnazije u Beogradu, dobitnici brojnih priznanja.
Za uspehe na takmičenjima iz informatike i matematike nagrađen je đak osmeg razreda niške Osnovne škole "Ćele kula" Ivan Damjanović.
Nagrađena je i predškolska ustanova Savski venac iz Beograda, direktor beogradske osnovne škole "Gavrilo Princip" Jordan Ilić, kao i Osnovna škola "Milivoje Borović" iz Mačkata.
Među nagrađenim ustanovama su Tehnička škola iz Požege, beogradska Muzička škola "Vatroslav Lisinski" i Ekonomski fakultet u Subotici. Svetosavsko priznanje dobila je i grupa studenata beogradskog Fakulteta organizacionih nauka.
Nagrađen je i rektor Univerziteta u Beogradu Branko Kovačević, a Svetosavska nagrada uručena je i direktoru novosadskog Studentskog centra Jovanu Bjelobradi, kao i Domu učenika srednjih škola u Kragujevcu.
Nagrađeni su i Studentski centar iz Prištine, koji je izmešten u Kosovsku Mitrovicu, direktor Doma učenika srednjih škola u Kraljevu Dragutin Karanović, kao i Zadužbina "Dositej Obradović".
Svetosavske nagrade dobila su i dva medija - Radio televizija Srbije za emisiju "Ovo je Srbija", i dnevni list Preš za seriju članaka o nasilju u srpskim školama i pokretanje SOS telefona za žrtve nasilja.Ministarstvo prosvete i nauke danas je uručilo godišnje Svetosavske nagrade zaslužnima za unapređenje prosvete u Srbiji, a priznanja je dobilo 20 ustanova i pojedinaca.
Za Svetosavske nagrade bilo je nominovano ukupno 160 pojedinaca i institucija, a najboljima su danas u Vladi Srbije uručena priznanja.
Čestitajući dobitnicima ministar prosvete i nauke Žarko Obradović ukazao je da svetosavske vrednosti traju vekovima, a važe i danas.
"Delo i zaveštanje Svetog Save imaju viševekovni značaj. To delo pokazuje moć i snagu prosvećenosti i solidarnosti", poručio je ministar.
Nagrade su dobili učenik osmog razreda beogradske Osnovne škole za slepe i slabovide "Dragan Kovačević" Pavle Dimić i đak kruševačke srednje škole za specijalno obrazovanje "Veselin Nikolić" Aksentije Ivanocvić, koga Daunov sindrom nije sprečio da postiže uspehe i dobija priznanja.
Nagrađen je i đak četvrtog razreda Gimnazije u Sremskoj Mitrovici Milan Kornjača, koji do škole iz svoga sela putuje 20 kilometara.
Svetosavsko priznanje uručeno je Marijani Vujadinović, učenici Matematičke gimnazije u Beogradu, dobitnici brojnih priznanja.
Za uspehe na takmičenjima iz informatike i matematike nagrađen je đak osmeg razreda niške Osnovne škole "Ćele kula" Ivan Damjanović.
Nagrađena je i predškolska ustanova Savski venac iz Beograda, direktor beogradske osnovne škole "Gavrilo Princip" Jordan Ilić, kao i Osnovna škola "Milivoje Borović" iz Mačkata.
Među nagrađenim ustanovama su Tehnička škola iz Požege, beogradska Muzička škola "Vatroslav Lisinski" i Ekonomski fakultet u Subotici. Svetosavsko priznanje dobila je i grupa studenata beogradskog Fakulteta organizacionih nauka.
Nagrađen je i rektor Univerziteta u Beogradu Branko Kovačević, a Svetosavska nagrada uručena je i direktoru novosadskog Studentskog centra Jovanu Bjelobradi, kao i Domu učenika srednjih škola u Kragujevcu.
Nagrađeni su i Studentski centar iz Prištine, koji je izmešten u Kosovsku Mitrovicu, direktor Doma učenika srednjih škola u Kraljevu Dragutin Karanović, kao i Zadužbina "Dositej Obradović".
U večernjim satima, u "Sava centru" biće održana tradicionalna Svetosavska akademija, u organizaciji resornog ministarstva.
Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu, takođe, organizuje svečanu akademiju i tradicionalno takmičenje studenata u besedništvu, a svečanost povodom Savindana održaće i druge ustanove.
Obeležavanje Savindana kao školske slave počelo je prvih decenija 19. veka. Prema nekim podacima, u Zemunu je 1812. godine osnovan školski fond koji je propisao da se Sveti Sava ima obeležavati kao zaštitnik srpskih škola.
Do opšteg prihvatanja Svetog Save kao školskog zaštitnika išlo se, međutim, postepeno. Matica srpska od osnivanja 1826. godine obeležavala ga je kao zaštitnika, ali i kao imendan dobrotvora Matice Save Tekelije.
Sveti Sava ustanovljen je za školsku slavu odlukom Sovjeta Knjaževstva Srbskog 2. janaura 1840. godine, na predlog Atanasija Nikolića, rektora Liceja u Kragujevcu.
U odluci Popečiteljskog presvještenija predstavnici državne i crkvene vlasti propisali su da se Sveti Sava proglašava za patrona svih naših škola i da se od tada mora svečano proslavljati.
Sveti Sava se obeležavao kao školska slava sve do 1945. godine, kada je ukinuta odlukom komunističke vlasti, a potom početkom 90-ih godina prošlog veka obnovljena.
Uspomena na prosvetitelja i prvog arhiepiskopa
Sveti Sava se smatra začetnikom srpske srednjovekovne književnosti. Njegovo svetovno ime bilo je Rastko, rodio se 1169. godine i bio je najmlađi sin srpskog župana Stefana Nemanje (Sveti Simeon).
Sveti Sava je napisao manastirske tipike - Karejski, Hilandarski i Studenički. Prevodio je sa grčkog i posrbio važne pravno-teološke tekstove "Zakonopravilo", što je prevod Justinijanove "Šeste novele". To važno pravno delo određuje odnose crkve i države putem takozvane simfonije.
Prevodio je Hipokrata i Galena i prikupljao srednjovekovne medicinske zapise, od kojih je nastao "Hilandarski medicinski kodeks". U Hilandaru je 1198. godine osnovao prvu bolnicu.
Izdvojio je najbitnije iz srpske tradicije, oplemenio je i povezao sa najvećim duhovnim i civilizacijskim dostignućima svog vremena. Veoma mlad, oko 1192. godine, otišao je u Svetu Goru, gde se zamonašio u ruskom manastiru Sveti Pantelejmon.
U Nikeji je 1219. od vizantijskog cara Teodora Laskarisa i vaseljenskog patrijarha Manojla i Haritopula izdejstvovao autokefalnost (samostalnost) srpske crkve i srpsku arhiepiskopiju, za čije je središte odredio manastir Žiču.
Bio je neobično vešt i u državno-diplomatskim poslovima, 1208. godine u manastiru Studenica nad očevim telom, koje je preneo sa Svete Gore, izmirio je svoju zavađenu braću Vukana i Stefana.
Preminuo je u tadašnjoj bugarskoj prestonici Trnovu 25. januara 1236. godine, na povratku iz hodočašća u Jerusalim, posle jedne diplomatske misije za Bugarsku arhiepiskopiju. Prema zapisima iz tog vremena, glas o njegovoj smrti stigao je u Srbiju 27. januara, pa se u SPC na taj dan služe liturgije.
Njegove mošti su iz Trnova prenete i sahranjene u manastiru Mileševa 6. maja 1237. godine. Mošti je spalio Sinan Paša 1594. godine na Vračaru. Na tom mestu sada je spomen hram posvećen Svetom Savi.
(agencije/MONDO)
