Iako se ime Nikole Tesle vezuje pre svega za dostignuća iz domena elektrotehnike, njegov nesvakidašnji opus sadrži i neke pomalo neočekivane komponente. U drugoj deceniji 20. veka Tesla je, sa povremenim prekidima, radio na razvijanju više modela fontana.
Iako se ime Nikole Tesle vezuje pre svega za dostignuća iz domena elektrotehnike, njegov nesvakidašnji opus sadrži i neke pomalo neočekivane komponente. U drugoj deceniji 20. veka Tesla je, sa povremenim prekidima, radio na razvijanju više modela fontana.
U Galeriji nauke i tehnike SANU u sredu uveče otvorena je izložba "Teslina fontana – stvaranje prizora lepote", posvećena jednom od pronalazaka koji se značajno razlikuje od većine projekata kojima se genijalni naučnik bavio tokom života.
Autori izložbe, Bratislav Stojiljković, Mladen Vujović i Zoran Jovanović-Jus obuhvatili su najbitnije detalje iz arhivske građe o Teslinom radu na konstruisanju potpuno novog tipa fontane, kao i o njegovoj saradnji sa Luisom Tifanijem, njujorškim umetnikom, tvorcem posebne tehnike izrade vitraža. U Galeriji nauke i tehnike SANU u sredu uveče otvorena je izložba "Teslina fontana – stvaranje prizora lepote", posvećena jednom od pronalazaka koji se značajno razlikuje od većine projekata kojima se genijalni naučnik bavio tokom života.
Šira javnost do danas nije imala predstavu da je Tesla u jednom periodu bio strastveno posvećen projektovanju fontana. U njegovom muzeju u Beogradu sačuvana je obimna dokumentacija, koja sadrži skice i crteže, proračune protoka fluida i konstrukcije motora koji bi trebalo da pokreće fontanu.
Fontana bi, kako je sam Tesla pisao, trebalo da donosi "novu lepotu u fascinantnom prizoru velike mase vode u pokretu, pri čemu se stiče utisak velike snage". Njegova fontana omogućila bi, kao je istakao, "stvaranje lepih i upadljivih prizora korišćenjem osvetljenja i određenog broja kaskada", a sve to uz relativno mali utrošak energije.
Nažalost, Teslina saradnja sa Tifanijem na izradi fontana završena je bez realizacije zamišljenih projekata i očekivanog komercijalnog uspeha.
Jedina fontana koja se u potpunosti zasniva na originalnim Teslinim zamislima i nacrtima, izrađena je, prema patentu koji je veliki naučnik prijavio 28. oktobra 1913, u Beogradu 2006 godine.
Posle gotovo čitavog veka od prvih Teslinih zamisli, u jubilarnoj 150. godini od rođenja genija iz Smiljana, na uglu Krunske i Prote Mateje, svečano je puštena u rad fontana koju pokreće specijalna, Teslina pumpa.
(Tekst i foto: MONDO)
