Etničko čišćenje i ostale ratne zločine činile su sve strane u ratovima na prostoru bivše Jugoslavije u protekloj deceniji, ali postoje velike razlike u težini i obimu počinjenih zločina, zaključak je istraživanja "Etničko čišćenje i ratni zločini" koje je uradila "Inicijativa naučnika".
Etničko čišćenje i ostale ratne zločine činile su sve strane u ratovima na prostoru bivše Jugoslavije u protekloj deceniji, ali postoje velike razlike u težini i obimu počinjenih zločina, zaključak je istraživanja "Etničko čišćenje i ratni zločini" koje je uradila "Inicijativa naučnika"."Inicijativa naučnika" je medjunarodni projekat u kojem učestvuje više od 300 naučnika, najviše iz regiona bivše Jugoslavije, ali i iz sveta. Njihova imena u izveštaju agencije Beta nisu navedena.
"Najveći deo zločina počinile su srpske snage protiv Bošnjaka od aprila do oktobra 1992, te, u manjem obimu, protiv Hrvata", navodi se u zaključku istraživanja koje je sprovedeno u okviru medjunarodnog projekta "Inicijativa naučnika", i dodaje da je u periodu od 1991. do 1995. godine, u Hrvatskoj i BiH raseljeno približno tri miliona stanovnika.
Dodaje se da se na prostorima BiH gotovo 70 odsto svih progonstava i smrtnih slučajeva desilo u razdoblju od aprila do avgusta 1992. godine, a "ubedljivo najveći broj" počinile su jedinice Vojske Republike Srpske.
"Od ukupnog broja od 2,2 miliona izgnanih i približno 100.000 ubijenih, nedvosmislenu većinu čine Bošnjaci. Više od 80 odsto nesrpskog stanovništva nestalo je sa prostora današnje Republike Srpske", piše u zaključku istraživanja koje je dostavljeno agenciji Beta.
U ratovima u protekloj deceniji hrvatske snage sprovele kampanje etničkog čišćenja protiv Srba u istočnoj i zapadnoj Slavoniji i Krajini, te protiv Bošnjaka u Mostaru i centralnoj Bosni.
"Tokom leta 1995. godine, veliki deo srpskog stanovništva iz Hrvatske i Bosanske krajine izbegao je ili bio planski proteran od hrvatskih vojnih snaga", navodi se u istraživanju.
Dodaje se da su "u nekoliko slučajeva" snage Bošnjaka viktimizovale Srbe u Bosni i Hercegovini, "ali u znatno manjoj meri od ostalih zaraćenih strana".
Ocenjuje se da je bivša JNA "očito imala nacrt plana" u slučaju rata u Bosni u 1991. godini, iako do danas na svetlo dana nije izašao nijedan dokument koji bi potvrdio postojanje planova za kampanje etničkog čišćenja.
"Može se uočiti niz pokazatelja za ostvarivanje takvih namera uključujući objavljene izjave srpskih i bosansko-srpskih političkih i vojnih funkcionera, načini izvodjenja nasilja i proganjanja, brzinu i efikasnost njihovog izvodjenja, njihovo trajanje i odabir teritorija", navodi se u istraživanju.
Naglašava se da se etničko čišćenje samo po sebi ne može izjednačavati sa genocidom i ocenjuje da se do danas samo nekoliko najtežih slučajeva etničkog čišćenja u BiH mogu označiti kao zločin genocida, poput masakra u Srebrenici 1995. godine.
Kako je ranije najavio direktor projekta, američki istoričar Čarls Ingrao, do kraja ove godine javnosti će biti prezentovana sva istraživanja u okviru "Inicijative naučnika". On je objasnio da je cilj projekta neutralno sagledavanje nedavne prošlosti na ratom zahvaćenom prostoru bivše Jugoslavije.
Do kraja godine biće završen izveštaj o Kosovu pod Miloševićevim režimom od 1990. godine do 1999. godine, najavio je Ingrao.
Do sada su završeni i javnosti predstavljeni izveštaji o vremenu kada je Kosovo imalo autonomiju u okviru Srbije i tadašnjem položaju Srba u pokrajini, zatim o ratovima u Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini, na Kosovu, NATO intervenciji i radu Haškog tribunala.
Ingrao je naveo da su u rad svakog tima bili uključeni naučnici iz različitih zemalja, različitih nacionalnosti, njih od 10 do 35. Najavio je da će kruna projekta biti štampanje knjige početkom 2007. godine, u kojoj će biti zastupljeni radovi svih istraživačkih timova.
(Beta)
