Haški sud danas je doneo presude šestorici rukovodilaca hrvatske paradržave Herceg Bosne čime su osuđeni kao učesnici zajedničkog zločinačkog poduhvata u koji su bili uključeni i vođa Hrvata u BiH Mate Boban, ali i tadašnji hrvatski predsednik Franjo Tuđman, ministar odbrane Gojko Šušak i načelnik štaba Hrvatske vojske Janko Bobetko.

U optužnici je utvrđeno postojanje udruženog zločinačkog poduhvata, na čijem je čelu bio Franjo Tuđman, a čiji je krajnji cilj bilo uspostavljanje hrvatskog entiteta u granicama Banovine Hrvatske iz 1939. i njegovo pripajenje Hrvatskoj kako bi se ponovno ostvarilo ujedinjenje hrvatskog naroda.

Sud je potvrdio postojanje etničkog čišćenja i udruženog zločinačkog poduhvata, a za etničko čišćenje delova BiH i stvaranje Velike Hrvatske u koju bi ušli i delovi BIH, nekadašnji premijer Herceg Bosne Jadranko Prlić jednoglasnom odlukom veća osuđen je na 25 godina robije, a bivši ministar odbrane Bruno Stojić 20 godina.



Komandanti Glavnog štaba Hrvatskog vijeća odbrane (HVO) generali Slobodan Praljak i Milivoj Petković osuđeni su, takođe, na po 20 godina zatvora.

Komandant vojne policije HVO Valentin Ćorić osuđen je na 16 godina zatvora, dok je načelnik kancelarije za razmenu zarobljenika Berislav Pušić osuđen na 10 godina.

Svima njima u kaznu će se uračunati vreme koje su proveli u pritvoru.

Tokom suđenja izvedeno je 10.000 dokaza i 145 svedoka optužbe i 60 svedoka odbrane, a presuda ima 2.700 strana uz brojne dodatke, a sudija je preko 90 minuta čitao presudu i njeno obrazloženje. Pojedini članovi veća imali su izdvojena i delimičcno protivna mišljenja u vezi kvalifikacija iz optužnice, kao i krivicu po pojedinim tačkama.

Optužba je za Prlića, ministra odbrane Brunu Stojića, komandante Glavnog štaba Hrvatakog vijeća odbrane (HVO) generale Slobodana Praljka i Milivoja Petkovića zatražila 40 godina zatvora, za komandanta vojne policije HVO Valentina Ćorića 35, a za načelnika kancelarije za razmenu zarobljenika Berislava Pušića 25 godina zatvora, dok su odbrane zatražile njihovo oslobađanje sva šestorica su se u proleće 2004. dobrovoljno predali Hagu.

Šestorica Hrvata u 26 tačaka optužena su za zločine protiv čovečnosti, kršenje zakona i običaja ratovanja i povrede ženevskih konvencija počinjene progonom, ubistvima, razaranjem, zatvaranjem u logorima, deportacijama bosanskih muslimana i drugih nehrvata od kraja 1991. do 1994. godine.

Optužnica je obuhvatila zločine počinjene na području opština Prozor, Gornji Vakuf, Jablanica, Mostar, Ljubuški, Stolac, Čapljina i Vareš, kampanju progona počinjenog ubijanjem, razaranjem, deportacijama i logorima.

U optužnici je precizirano da je krajnji cilj zločinačkog poduhvata, na čijem je čelu bio Franjo Tuđman, bilo uspostavljanje hrvatskog entiteta u granicama Banovine Hrvatske iz 1939. i njegovo pripajenje Hrvatskoj kako bi se ponovno ostvarilo ujedinjenje hrvatskog naroda.

Prema mišljenju većine sudija, taj entitet trebalo je ili pripojiti Hrvatskoj nakon eventualnog raspada BiH ili bi on postao nezavisna država unutar BiH, koja bi bila tesno povezana s Hrvatskom.

Vođstvo Hrvatske zajednice Herceg Bosne, kao i čelnici Hrvatske, uključujući Franju Tuđmana, ocenili su da je za uspostavljanje hrvatskog entiteta neophodno promeniti sastav stanovništva na tom teritoriju, zaključile su sudije.

U obrazloženju presude se navodi da su optuženi znali da je ostvarivanje tog cilja u suprotnosti s mirovnim pregovorima u Ženevi i da to podrazumeva preseljavanje muslimana izvan granica Herceg Bosne i početak etničkog čišćenja tih podučja kako bi ona postala u celini ili većinski hrvatska.

Sprovođenje zločinačkog poduhvata počelo je sredinom januara 1993. kada je HVO sproveo vojne kampanje koje je pratilo iseljavanje muslimana i organizovao iseljavanje Hrvata iz srednje Bosne u Herceg Bosnu, bilo dobrovoljno ili uz primene sile.

Brojni zločini HVO-a nad muslimanima do aprila 1994. uglavnom ukazuju na očigledan obrazac ponašanja, što znači da ih u većini slučajeva nisu počinile neorganiovane grupe, nego su planirani.

Članovi zločinačkog udruženja osiguravali su kadrove i koordinaciju za operacije na terenu kako bi se počinili zločini i upostavili sistem za iseljavanje muslimana putem ubistava, uništavanja imovine, deložacija, zlostavljanja, upotrebom zarobljenika za radove i kao žive štitove, ubistvima i zlostavljanjem zarobljenika i njihovih porodica, navedeno je u haškom Sudu.

Prema zaključku sudija, pripadnici HVO-a počinili su i zločine koji nisu obuhvaćeni ovim udruženim zločinačkim poduhvatom, a radi se o krađama, silovanjima i seksualnim zlostavljanjima, ubistvima u akcijama i tokom zarobljeništva, kao i rušenje džamija u Sovićima i Doljanima, prenosi agencija Hina.

(Tanjug)