Na portalu Mondo.rs 20. novembra 2019. godine objavljen je tekst pod naslovom "Srbija ne dovodi u pitanje Dejtonski sporazum", a sa rečenicom da je "Dejtonskim sporazumom stvorena državna zajednica BiH sastavljena od dva entiteta, Republike Srpske i Federacije BiH", što je manipulacija činjenicama. U skladu sa analizom portala raskrinkavanje.ba, ispravljamo članak prateći smernice navedene u analizi.
Formulacije: "Tako je stvorena državna zajednica sastavljena od dva entiteta koji su potpisnici svih aneksa kao ključnih dokumenata za provedbu i funkcionisanje države nastale međunarodnim ugovorom" i "Ovim sporazumom stvorena je državna zajednica BiH, sastavljena od dva entiteta - Republike Srpske i Federacije BiH" mogu navesti čitatelje/ke na zaključak da Bosna i Hercegovina kao međunarodnopravni subjekt nije postojala prije parafiranja Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini u novembru 1995. godine – naročito kada se radi o medijskim tvrdnjama koje dolaze do publike u zemljama regiona.
Šta kaže Ustav Bosne i Hercegovine?
Aneks 4 Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, poznatog kao Dejtonski sporazum, sadrži Ustav Bosne i Hercegovine. Prvi stav prvog člana Ustava ne podržava tvrdnju da je Bosna i Hercegovina “stvorena” Dejtonskim sporazumom niti je definiše kao “državnu zajednicu”.
Član I
Bosna i Hercegovina
1. Kontinuitet
Republika Bosna i Hercegovina, čije je zvanično ime od sada “Bosna i Hercegovina”, nastavlja svoje pravno postojanje po međunarodnom pravu kao država, sa unutrašnjom strukturom modificiranom ovim Ustavom, i sa postojećim međunarodno priznatim granicama. Ona ostaje država članica Ujedinjenih naroda i može kao Bosna i Hercegovina zadržati članstvo ili zatražiti prijem u organizacijama unutar sistema Ujedinjenih naroda, kao i u drugim međunarodnim organizacijama.
Stav (3) člana 1. ukazuje na neutemeljenost tvrdnje da je Bosna i Hercegovina “sastavljena od dva entiteta”. U ovom članu navodi se:
3. Sastav
Bosna i Hercegovina se sastoji od dva entiteta: Federacije Bosne i Hercegovine i Republike Srpske (u daljem tekstu "entiteti").
Dakle, Ustav Bosne i Hercegovine ne podupire tvrdnju da je Dejtonskim sporazumom “stvorena državna zajednica Bosna i Hercegovina sastavljena od dva entiteta”. U Ustavu se, zapravo, navodi da Republika BiH “nastavlja svoje pravno postojanje po međunarodnom pravu kao država”. U prvom članu Ustava BiH jasno se navodi da se Ustavom njena unutrašnja organizacija modifikuje – to jest, mijenja ili prilagođava – unutar već postojećih, međunarodno priznatih granica. Ona, dakle, nije u Daytonu "sastavljena" od dva entiteta, u smislu da je nastala njihovim spajanjem, već se od njih "sastoji", kako je navedeno u članu 3.
Iz Ustava je, dakle, jasno da je Bosna i Hercegovina postojala i prije zaključivanja Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, te da nije “stvorena” mirovnim sporazumom iz 1995. Ona je nezavisnost od Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije proglasila 1. marta 1992. godine, nakon održanog referenduma o nezavisnosti. Zemlje članice tadašnje Evropske zajednice su je kao nezavisnu i suverenu državu priznale 6. aprila 1992. godine, a dan kasnije, to su učinile i Sjedinjene Američke Države.
Bosna i Hercegovina je, dakle, postojala i prije Dejtonskog sporazuma, te se u Ustavu koji je njegov sastavni dio jasno potvrđuje njen međunarodnopravni kontinuitet. Dejtonskim sporazumom njena unutrašnja organizacija jeste promenjena na način da se država sastoji od dva entiteta, ali BiH je kao nezavisna, suverena i međunarodno priznata država postojala od 1992. godine i nije “stvorena” sastavljanjem dva entiteta 1995. godine. Shodno svemu navedenom, tvrdnji da je “Dejtonskim sporazumom stvorena državna zajednica BiH sastavljena od dva entiteta” data je ocena "manipulisanje činenicama".