Povodom aktuelne teme u vezi obdukcija umrlih osoba sa sumnjom ili potvrđenim korona virusom javnosti se obratilo Udruženje patologa i citologa Federacije Bosne i Hercegovine.
"SARS-CoV-2 je svrstan u grupu Hazard Grade 3 (HG3) patogena, zajedno sa visoko rizičnim virusima kao što su virus besnila, poliovirus, virus žute groznice, HIV, hepatitis B, i drugi . HG3 patogeni uzrokuju teške bolesti kod ljudi i predstavljaju visoki rizik za medicinsko osoblje, s potencijalnim širenjem i na druge ljude.
Vodeće autoritativne međunarodne institucije kao što su Svetska zdravstvena organizacija, Evropski Centar za kontrolu bolesti, Centar za kontrolu bolesti SAD, Royal College of Pathologists Velike Britanije, i institucije iz regiona, kao što je Hrvatski zavod za javno zdravstvo, ne preporučuju obdukcije umrlih sa suspektnom ili dokazanom COVID-19 bolešću, osim u slučajevima kada postoji apsolutna sudsko-medicinska indikacija, npr. ubistvo i sl. Takve preporuke su donete iz sledećih razloga:
• COVID-19 je visokozarazna bolest sa potencijalno velikim opasnostima po zdravlje osoblja koje učestvuje u procesu obdukcije, te čišćenju i dekontaminaciji prostora nakon obdukcije. Takođe, postoji opasnost po javno zdravlje usled širenja infekcije sa zaraženog osoblja na druge ljude .
• SARS-CoV-2 je nedvosmisleno postojan i infektivan u telesnim tečnostima i organima umrlog, a dodatno je dokazano da je infektivan na raznim spoljnim površinama i do 72h u eksperimentalnim uslovima.
• Za obavljanje ovakvih obdukcija neophodne su specifične prostorije sa prirodnom ventilacijom vazduha od najmanje 160L/s po umrlom, ili prostorije sa negativnim pritiskom i zamenom vazduha najmanje 12 puta u toku 1h. Pored toga, potrebna je sva druga lična zaštitna oprema za osoblje, primerena riziku od HG3 patogena.
• COVID-19 može biti glavnim uzrokom smrti, ili doprinosećim uzrokom, ukoliko je umrli u vreme infekcije istovremeno bolovao od drugih akutnih ili hronočnih bolesti.
• Konačno, dostupnim kliničkim, radiološkim i laboratorijskim metodama pre- i post-mortem, može se utvrditi prisustvo ili odsustvo SARS-CoV-2, a iz najnovijih kliničkih iskustava i studija poznate su posljedice ovakve infekcije u vidu zatajenja funkcije pluća, bubrega i drugih organa.
U ovakvim slučajevima obdukcija ne donosi nikakve nove podatke o uzroku smrti, te rizik po lično i javno zdravlje je puno veći od koristi.
Uzimajući u obzir stavove međunarodnih institucija, kao i lična iskustva i ekspertizu, Udruženje je jedinstvenog stava da obavljanje obdukcije umrlog sa suspektnom ili dokazanom COVID-19 bolešću, u uslovima kada je uzrok smrti jasan, ne pruža dodatne korisne informacije, dok istovremeno predstavlja neopravdani rizik za lično i javno zdravlje.
U sumnjivim slučajevima, post-mortem radiološka i laboratorijska dijagnostika imaju jednaku informativnu vrednost, a nose dosta manje rizika za zdravlje ljudi i troškova za zdravstveni sistem.