Procenjuje se da u Srbiji danas oko 200.000 starijih ne ostvaruje pravo na penziju.
Najstariji građani, a naročito žene, koji nisu uspeli da ostvare penziju ni po kom osnovu, mogli bi da dobiju takozvanu garantovanu penziju, koju već primaju njihovi ispisnici u susednim i evropskim zemljama.
Ona u regionu iznosi oko 100 evra, a možda koji evro više bi bila i kod nas. Kako kaže Milan Krkobabić, lider PUPS i ministar za brigu o selu, ovu vrstu penzije dobili bi stariji od 65 godina koji nemaju nikakva primanja. Takvih u Srbiji, prema statističkim podacima, ima oko 200.000.
"Zalažemo se za socijalno odgovornu državu koja posebno brine za najugroženije, a to su, bez sumnje, najstariji sugrađani. Takozvana garantovana penzija, kao poseban vid socijalnog davanja i prepoznatljiv izraz međugeneracijske solidarnosti, namenjena je sugrađanima starijim od 65 godina, koji iz različitih razloga ne mogu da ostvare pravo na penziju, a nemaju druge prihode i nisu korisnici drugih socijalnih davanja.
Kako navodi Krkobabić, pravo na tzv. garantovanu penziju imali bi stariji od 65 godina koji su više od 20 godina državljani naše zemlje. To davanje bi bilo posebno značajno za žene koje su rađale i gajile decu, vodile domaćinstva, a iz različitih razloga ne ispunjavaju uslove za sticanje bilo koje vrste penzije iz različite vrste penzije, starosne, porodične, invalidske – ističe Krkobabić.
On ističe da u Hrvatskoj takva vrsta prinadležnosti najstarijih iznosi oko 12.000 dinara. Kako navodi, žitelji Severne Makedonije ne moraju da imaju dana staža u knjižici, ali da bi dobili socijalnu penziju od 100 evra, treba da imaju 15 godina života u toj državi, pod uslovom da nemaju imovinu i imovinska prava od kojih mogu da se izdržavaju.
SOCIJALNE PENZIJE ZA SIROMAŠNE
U razvijenijem delu sveta se uglavnom penzija ostvaruje tako što države primoravaju ljude da se osiguraju dok rade, kako bi kroz „prinudnu štednju” obezbedili sigurnost u starosti. Pored penzije koja se dodeljuje po osnovu osiguranja, postoje i socijalne penzije, koje se fi nansiraju iz budžeta i nisu zasnovane na uplati doprinosa. Socijalne penzije su ili univerzalne, namenjene svima koji su stariji od određene starosne granice, ili su usmerene samo na siromašna stara lica i dodeljuju se uz proveru materijalnog stanja, odnosno dohotka i imovine.
U Srbiji najveći broj starijih od 65 godina, gotovo 90 odsto, ostvaruje pravo na penziju po osnovu doprinosa za penzijsko – invalidsko osiguranje, koje su uplaćivali tokom radnog veka ili po osnovu nasleđivanja prava. Podaci o siromaštvu pokazuju da stari u Srbiji nisu ugroženiji od proseka populacije, te se obično konstatuje da je penzijski sistem u tom smislu ostvario jedan od svojih ciljeva – zaštitu od siromaštva u starosti.
SOCIJALNU POMOĆ MALO KORISTE
Obuhvat starih penzijama nije, međutim, potpun. Procenjuje se da u Srbiji danas oko 200.000 starijih ne ostvaruje pravo na penziju. Iako i kod nas postoji opšti program socijalne pomoći namenjen siromašnima, mali broj starih ostvaruje ovo pravo.
Ranija istraživanja pokazuju da je posedovanje nešto veće imovine od propisane najvažnija prepreka za ostvarivanje prava. Dodatno, nedovoljno učešće starih u ovim programima je rezultat i neinformisanosti i komplikovanih administrativnih procedura.
(Mondo/Objektiv)
