Srpske opštine na Kosovu i Metohiji treba formirati u Severnoj Mitrovici odnosno na severu Kosova, na centralnom Kosovu, u Kosovskom Pomoravlju i u Metohiji, navodi se u platformi pregovaračkog tima Srbije i SCG za Kosovo.
Srpske opštine na Kosovu i Metohiji treba formirati u Severnoj Mitrovici odnosno na severu Kosova, na centralnom Kosovu, u Kosovskom Pomoravlju i u Metohiji, navodi se u platformi pregovaračkog tima Srbije i SCG za Kosovo."Sadašnje i novoformirane opštine sa srpskom većinom ne bi činile kompaktnu teritoriju, ali bi zahvaljujući svojoj funkcionalnoj povezanosti predstavljale institucionalni okvir za normalan život i siguran opstanak srpske zajednice u pokrajini", navodi se u delu platforme o decentralizaciji, koja je usvojena u četvrtak.
U dokumentu, čiji je deo u ponedeljak dostavljen javnosti, piše i da bi deo srpskog entiteta bila i najvažnija sedišta pravoslavne vere na Kosovu, a "to bi svakako bili Pećka patrijaršija, Visoki Dečani, Bogorodica Ljeviška, Sveti Arhadjeli i Devič, sa zaštitnim zonama oko njih".
Navodi se i da bi u formiranje "zaštitnih zona" oko manastira trebalo uzeti u obzir i "opravdane zahteve" SCP za povraćajem imovine oduzete nacionalizacijom posle Drugog svetskog rata.
Forrmiranje srpskih opština, odnosno srpskog entiteta, deo je procesa koji bi trebalo da obezbedi tri vrste ustavnih jemstava i zakonske zaštite kako bi Srbi mogli da opstanu u toj pokrajini, navodi se u tekstu.
"Prvo, ustavno-pravni položaj srpske zajednice na Kosovu i Metohiji mora biti tako odredjen da albanska većina neće imati ustavnog i zakonskog uporišta da postupa sa Srbima kao manjinom kojoj se mogu nametati rešenja protivna njenim vitalnim interesima", navodi se u tekstu.
Zatim, Srbi na Kosovu i Metohiji moraju uživati sva individualna prava i slobode koje države Evropske Unije, SCG i Srbija garantuju svojim gradjanima: ne sme se dozvoliti da, kao danas, stav pokrajinskih vlasti prema Srbima diktira etnička netrpeljivost, a ne političke vrednosti civilizovanog sveta.
I treće, kako se navodi, srpskoj zajednici na Kosovu i Metohiji moraju biti data institucionalna jemstva i obezbedjeni institucionalni mehanizmi normalnog života i sigurnog opstanka u pokrajini.
Ta jemstva, piše u platformi, najlakše je uvesti kroz proces decentralizacije, a da bi se taj proces sproveo, neophodno je da organi lokalne samouprave dobiju niz konkretnih nadležnosti i ovlašćenja, koja, kako se navodi, sada ne poseduju.
Medju tim ovlašćenjima su puna kulturna autonomija, automonija u oblasti zdravstva i socijalne politike, finansijska i privredna autonomija i lokalna policija i pravosudje.
Puna kulturna autonomija podrazumeva: samoupravu u oblasti upotrebe jezika, obrazovanja, medija i kulturnih ustanova, zaštitu verskih i kulturnih spomenika i pravo na posebne institucionalne veze sa Beogradom u ovim oblastima.
Prema platformi, autonomija u zdravstvu i socijalnoj politici znači samoupravu u oblasti zdravstva, odredjene nadležnosti u oblasti socijalne zaštite i penzionog osiguranja, pravo na kadrovsku i materijalnu pomoć Beograda u ovim oblastima.
Finansijska i privredna autonomija podrazumeva finansijsku autonomiju opština, nadležnosti vezane za infrastrukturu na teritoriji opštine, pravo na prostorno planiranje i pravo na sprovodjenje privatizacije na teritoriji opštine.
Lokalna policija i pravosudje, navodi se u tesktu platforme, podrazumeva odgovarajuće nadležnosti lokalne policije, multietnički sastav srazmeran etničkom sastavu stanovništva i pravo opštinskih skupština da biraju šefa lokalne policije odnosno sudije opštinskih sudova, s tim da ih potvrđuje pokrajinska vlast.
Takodje, predvidja se da treba omogućiti i medjuopštinsko povezivanje, kao i stvaranje odgovarajućih tela, kao i "zajemčene direktne institucionalne veze sa Beogradom".
"Decentralizacijom se može postići da se normalizuju svakodnevni uslovi života za Srbe na Kosovu i Metohiji. Puna zaštita njihovih prava traži institucionalna jemstva i na višim nivoima vlasti, a pre svega u parlamentu Kosova i Metohije", navodi se u platformi.
Direktni pregovori Beograda i Prištine trebalo bi da počnu do kraja ovog meseca u Beču upravo razgovorima o decentralizaciji.
(Beta)
