Bez dotoka vode iz jezera Gazivoda pala bi u vodu i priča o "Projektu izgradnje termoelektrane 'Novo Kosovo'", koji su upravo osmislili američki biznismeni jer se projekat zasniva na sistemu hlađenja vodom iz kanala Ibar-Lepenac. Ne bi bilo ni vode, ni struje, ni posla.
Eksploatacija kapaciteta jezera Gazivode, nastalog pregrađivanjem reke Ibar u vreme komunističke vlasti, kamena spoticanja Prištine i Beograda, posle potpisivanja ekonomskog sporazuma u Vašingtonu trebala bi da postane "spajalica" Srbije i Kosova.
JEZERO NA IMOVINI SRBA
Gazivode su napravljene u periodu 1979-1984. godine - jezero ima zahvat od 11,9 kilometara kvadratnih i 370 miliona metara kubnih vode i prostire se u dužini od oko 20 kilometara, od čega je oko dve trećine na teritoriji opštine Zubin Potok.
Jezero, kojim je potopljeno više srpskih svetinja, nastalo je na imovini Srba jer u tom delu Zubinog Potoka nikada nisu živeli Albanci.
Elektrana na Gazivodama proizvode 30 megavata električne energije i služe za vodosnabdevanje celokupnog stanovništva u opštinama Zubin Potok, Zvečan, Severna (srpska) i Južna (albanska) Kosovska Mitrovica.
Istovremeno, iz tog jezera obezbeđuje se voda za rashlađivanje termoelektrana "Kosovo A" i "Kosovo B" u Obiliću.
Komunisti su od jezera Gazivode do Gračanice izgradili kanal Ibar-Lepenac, iz kojeg se koristila voda za navodnjavanje oranica bivših poljoprivrednih zadruga formiranih u svim opštinama uz kanal.
Takođe, njime je dopunjavano Gračaničko jezero, iz kojeg se obezbeđuje više od 60 odsto vode za područje Prištine i okolnih naselja.
U vodosnabdevanje bile su uključene i hiljade novih industrijskih objekata izgrađenih uz puteve Priština - Kosovo Polje, Priština-Podujevo i Priština-Uroševac-Lipljan, kao i stanovništvo u opštinama Vučitrn, Obilić, Srbica i delom opštini Kosovo Polje.
BEZ GAZIVODA NEMA ŽIVOTA NA KOSMETU
Prema zvaničnim podacima, ukoliko bi bio zaustavljen dotok vode iz Gazivoda, energetski sistem samoproglašenog Kosova bi imao vode za svega osam časova, što dovoljno govori o značaju kapaciteta ovog jezera po opstanak celokupnog društva u južnoj srpskoj pokrajini.
Bez dotoka vode iz Gazivoda, pala bi u vodu i priča o "Projektu izgradnje termoelektrane `Novo Kosovo`", koji su upravo osmislili američki biznismeni jer se projekat zasniva na sistemu hlađenja vodom iz kanala Ibar-Lepenac.
Takođe, bez vode iz Gazivoda ostali bi i Fabrika feronikla u Glogovcu, kao i sistem vađenja rude u rudniku Belaćevac, kod Obilića, čime bi Kosovo bilo dovedeno u bezizlaznu situaciju.
Bez Gazivoda, preostali Srbi u centralnom delu Kosova u opštinama Gračanica, Lipljan i Kosovo Polje bili bi primorani da se sele jer su rezerve vode u Gračanačkom jezeru svedene na svega 10 odsto ili na količinu dovoljnu za dva do tri dana.
Strah od nestanka vode za piće u Prištini, glavnom gradu južne srpske pokrajine, i obećanje da će jezero Gazivode ostati u "vlasništvu" i pod kontrolom Prištine bili su isticani u svim do sada održanim predizbornim kampanjama.
ZBOG GAZIVODA ALBANCI NE ŽELE ZSO
Posle potpisivanja sporazuma u Vašingtonu, prema kojem će nadležno ministarstvo SAD sačiniti studiju izvodljivosti o korištenju i raspolaganju jezerom Gazivode, doći će do preraspodele njegovih kapaciteta jer je sada sasvim sigurno da će Beograd imati udela u upravljanju, kao i koristi od prodaje struje i vode.
Srbi i Albanci, kao i ostali stanovnici severa Kosova i Metohije, od 1999. godine ne plaćaju struju i vodu, za razliku od onih koji žive južno od Ibra, pa je izvesno da će izradom studije izvodljivosti, ma u čijem vlasništvu ostale Gazivode, analogno sporazumu Srbije i Rumunije o Đerdapu, za Gazivode biti primijenjen sličan dogovor.
Gazivodama, kao i hidroelektranom "Valač", od 1999. godine rukovode Srbi, dok postrojenjem za preradu i distribuciju vode za piće rukovode Albanci jer se sedište firme nalazi u Južnoj Kosovskoj Mitrovici.
Korištenje kapaciteta jezera Gazivode je i osnovni uzrok protivljenju Albanaca da se formira Zajednica srpskih opština, koja je odavno dogovorena u Briselskom dijalogu Beograda i Prštine.
Ukoliko bi došlo do njenog formiranja, jezerom bi gazdovala ta srpska zajednica, odnosno opština Zubin Potok, pošto je Zakonom o organizaciji lokalne administracije na Kosovu utvrđeno da javna dobra, izuzev rudnika i termoelektrane u Obiliću, pripadaju opštinama na čijem se području nalaze.
GAZIVODE SPREČAVAJU EGZODUS
Poslije niza sukoba Srba i Albanaca na liniji razdvajanja koju prirodno predstavlja reka Ibar, Kfor je postavio liniju prema Zubinom Potoku u selu Čabra, udaljenom dvadesetak kilometara od jezera Gazivode.
Od linije razdvajanja u Čabri do administrativnog prelaza Brnjak, na putu Zubin Potok - Novi Pazar, kao i uz put od Dudinog krša, na izlazu iz Južne Mitrovice, do prelaza Jarinje, ne može se videti obležje samoproglašenog Kosova, dok su celom dužinom puteva istaknute zastave Srbije i predsednika Aleksandra Vučića.
Na jezero Gazivode, do danas, niko od vođa Albanaca ili vodećih kosovskih funkcionera nije došao u najavljenu posjetu, već su to uvek činili u pratnji specijalnih snaga Kosovske policijske službe bez najave i daleko od očiju javnosti.
Ako je suditi prema procenama brojnih stručnjaka, kosovska privreda i cela priča o Kosovu kao nezavisnoj ili delimično nezavisnoj državi bez brane Gazivode ostala bi samo prazna priča praćena raseljavanjem stanovništva, nezavisno od toga kojoj naciji ono pripada.
(MONDO/Srna)
Budite bolje informisani od drugih, PREUZMITE MONDO MOBILNU APLIKACIJU.
