Botanička bašta „Jevremovacˮ, među najprometnijim beogradskim ulicama, živi svoj više od jednog veka dug život. Za njeno osnivanje je zaslužan Josif Pančić.
Na njegov predlog, po odluci Ministarstva prosvete Kraljevine Srbije, 1874. godine je osnovana prva botanička bašta u Srbiji. Nalazila se na kraju nekadašnje Dunavske ulice, blizu obale Dunava, na mestu gde je sadašnji Sportski centar „Milan Gale Muškatirović".
Vodene bujice su je uništile, a plac na kojem se danas nalazi Velikoj školi je poklonio kralj Milan Obrenović. On je imanje nasledio od dede Jevrema, njegova jedina želja kao darodavca je bila da se bašta nazove "Jevremovac". Na današnjem mestu se nalazi od 1889. godine i najstarija je u Srbiji.
Josif Pančić nije dočekao da vidi novi prostor, umro je godinu dana pre otvaranja
Odlukom Skupštine Srbije Botanička bašta, 1995. godine je proglašena spomenikom prirode, čime je celokupan prostor stavljen pod poseban režim zaštite.
Prostire se na površini od oko 5 hektara, a pored otvorenog prostora, u severoistočnom delu se nalazi Staklena bašta. Izgrađena je 1892. godine kao poklon Kralja Milana i uz pomoć tadašnjeg Ministarstva prosvetnih i crkvenih dela. Staklenik je izgrađen u viktorijanskom stilu, sa centralnom kupolom i dva krila. Pod svojim svodom čuva oko 1000 različitih tropskih, subtropskih i mediteranskih vrsta biljaka, dok u južnom i pod centralnom kupolom raste raskošan i bujan, biljni svet tropskih kišnih šuma.
Staklena bašta je postala deo kulturne baštine Beograda, a komletno je obnovljena 2014. godine.
Najstariji biološki stanovnik Botaničke bašte je hrast lužnjak, smatra se da se nalazio na tom mestu još za života Jevrema Obrenovića
Posebna atrakcija Botaničke bašte je jedinstvena ambijentalna celina, Japanski vrt, koji napravljen 2004. godine uz poštovanje tradicije i kulture Japana. U njemu su biljke koje se smatraju svetima u ovoj azijskoj zemlji poput Japanske trešnje, koja simbolizuje mladost, proleće i rađanje novog života i listopadnog javora, koji je simbol ciklusa života i smrti.
Kamen, voda i biljke su tri osnovna elementa prisutna u japanskim baštama.
„Jevremovac” je nastavno-naučna baza Biološkog fakulteta, a Herbarijum Univerziteta u Beogradu, jedna je od najznačajnijih i najbogatijih kolekcija u regionu Jugoistočne Evrope.
Osnivanje Herbarijuma, takođe je vezano za ime Josifa Pančića, koji je 1860. godine ustupio svoju prvu herbarsku zbirku Velikoj školi u Beogradu.
Danas, Herbarijum sadrži preko 250.000 uzoraka biljaka, a značajan broj materijala dobijen je razmenom sa srodnim institucijama iz Evrope i sveta. Organizovan je u nekoliko kolekcija, a u naučnom, kulturnom i istorijskom smislu, kao jedna od najznačajnijih izdvaja se zbirka Josifa Pančića, u kojoj se čuvaju primerci biljaka iz XIX veka, sakupljeni sa područja Srbije, Crne Gore i Bugarske, koji su Pančiću predstavljali osnovu za izradu prvih regionalnih flora ovih zemalja.
Herbarijum Univerziteta u Beogradu predstavlja i naučnu instituciju najvišeg ranga i istorijsko i kulturno blago Republike Srbije.
Biljka po imenu agava procvetala je u Botaničkoj bašti prvi put 2018. godine posle 130 godina
U ovom prostoru je smeštena jedna od najstarijih i najvrednijih botaničkih biblioteka u jugoistočnom delu Evrope, koja čuva preko 7000 knjiga. Među njima ima pravog blaga, ekskluzivnih, raritetnih izdanja muzejske vrednosti. Njeno formiranje je započeto davne 1853. godine na Liceju beogradskom.
Prava lepota Botaničke bašte, koja je jedan od simbola Beograda, dolazi do izražaja tokofm letnjih meseci. Iako se nalazi u samom centru grada, gde je saobraćaj gust, idealno je mesto za predah od gradske vreve i žege.
Otvorena je svakog dana, a grupne posete je potrebno rezervisati i zakazati.
