Ukupno 34 dugoročna posmatrača misije “Građani na straži”, koju sprovodi Centar za istraživanje, transparentnost i odgovornost – CRTA, prikupljali su informacije o kvalitetu celokupnog izbornog procesa u periodu od 24. marta do 3. aprila 2016. godine u svim okruzima u Srbiji.

Ono što se moglo čuti i videti na terenu su uglavnom liderske kampanje, sa jako malo prostora za debatu i dijalog. U javnim nastupima političkih lidera, dominirale su ekonomske teme i izgradnja infrastrukture (SNS), socijalne teme, briga za stare, radnike i penzionere (SPS), transparentnost političkih stranaka, stručni kadrovi i “nova rešenja” (DS)

"Nakon izbora 2008. godine imamo stalno smanjenje broja birača koji glasaju. Osim značajnog porasta apstinencije na izborima, primećen je osetan porast nevažećih glasačkih listića, što zajedno sa porastom apstinencije u kontekstu manjka poverenja u institucije, ukazuje na porast nezadovoljnih i razočaranih aktivnih birača", izjavila je Vukosava Crnjanski, direktorka CRTE.

Najprisutniji vid kampanje u ovom momentu širom Srbije je organizovanje štandova. Najmanje zastupljeni vidovi komunikacije su upravo oni koji iziskuju najviše finansijskih i ljudskih resursa: debate, kampanja od vrata do vrata, komunikacija putem SMS poruka i oglašavanja u medijima.

"Postoje široko rasprostranjeni navodi o kupovini glasova, pritiscima, fizičkom nasilju i zastrašivanju od strane različitih političkih partija, njihovih aktivista ili birača prema drugim biračima, političkim partijama. Naši posmatrači u ovom periodu nisu prikupili dovoljno dokaza da bismo sa sigurnošću mogli da tvrdimo da su ovi incidenti rasprostranjeni u meri u kojima se o njima govori i da time utiču na ishod izbora" izjavio je Raša Nedeljkov, šef posmatračke misije "Građani na straži".

Posmatrači su zabeležili da su državni i lokalni funkcioneri učestvovali u kampanji u korist neke političke stranke ili bili uključeni u rad štabova političkih stranaka, predizborne događaje, distribuciju materijala kampanje tokom radnog vremena. Registrovani su i prigovori političkih partija o nejednakom pristupu medijima dok su u opštinama u devet okruga registrovani slučajevi povezanosti lokalnih medija sa određenim političkim partijama ili kandidatima.

Izborni organi u posmatranom periodu su sprovodili aktivnosti u skladu sa zakonom. Sve gradske i opštinske izborne komisije su počele sa radom na vreme i u skladu sa propisima.

"Iako postoji otvorenost izborne administracije za saradnju sa posmatračima, posmatranje rada izbornih organa nije u dovoljnoj meri omogućeno, zbog nepostojanja jasnih procedura akreditovanja posmatrača za praćenje opštinskih i gradskih izbornih komisija. Zahvaljujući radu posmatračke misije “Građani na straži” u dva slučaja su promenjene procedure opštinske i gradske izborne komisije i predviđena je procedura za akreditovanje posmatrača, koja do tada nije postojala", izjavio je Pavle Dimitrijević, šef pravnog tima posmatračke misije.

U Srbiji će se 24. aprila 2016. godine održati 11. parlamentarni izbori od uspostavljanja višestranačkog sistema 1990. godine. Uz vanredne parlamentarne, istog dana održaće se i redovni pokrajinski izbori, kao i redovni izbori za lokalne parlamente.