Nedu Golubović iz Kotora i Ivana Zečevića iz Bijele kod Herceg Novog je u jednoj od najlepših srpskih crkava, pred desetak prizrenskih Srba, venčao sveštenik Đorđe Stefanović, javio je Tanjug.

"Sam Bog zna koliko je vremena prošlo od prethodnog venčanja, ovo je velika radost za sve nas", rekao je sveštenik Đorđe koji posle obnove hrama služi u njemu.

"Osećam i znam da je ovo velika svetinja i da svi mi pripadamo ovom gradu", kaže mladoženja Ivan ispred crkve koja je teško postradala u pogromu 17. marta 2004. godine.

On smatra da je ovo neka vrsta doprinosa obnovi koja još traje.

"Mi smo se ovde upoznali, krenuli smo na putovanje i ovde smo se sreli, pa je normalno da se ovde venčamo", kaže nevesta Neda dok se u priprati fotografišu ispod natpisa peresijskog pesnika Hafiza: "Zenica oka mog gnezdo je lepote tvoje".

Ovaj natpis na arapskom, dao je da se ureže, zadivljen lepotom fresaka neki bogati otomanski putnik.  

U pitanju je najznamenitija srednjovekovna građevina u Prizrenu, a u njene zidove su, kao u retko kojoj građevini, urezane patnje srpskog naroda na Kosovu.

 Podsećamo da je od dolaska NATO snaga na Kosovo i Metohiju (1999), crkva pod zaštitom nemačkih vojnika. Ali, i pored toga, crkva je gađana iz vatrenog oružja i zapaljena 17. marta 2004. od strane albanskih vandala.

Nije ovo prvo stradanje Bogorodice Ljeviške - za vreme turske vlasti, u 18. veku, freske su izubijane čekićem, pokrivene slojem maltera i prekrečene, a crkva pretvorena u džamiju. Freske su ponovo otkrivene u periodu 1950- 1952, dok su radovi na njihovoj restauraciji trajali do 1976. godine.

Crkva je, od jula 2006. upisana na Listu svetske kulturne baštine UNESCO-a, pored Pećke patrijaršije i Gračanice, uz prethodno upisan manastir Dečani.

Crkvu Bogorodice Ljeviške (sv. Petke) podigao je kralj Milutin 1307 godine, kako je zabeleženo u reljefnom natpisu na spoljnoj strani oltarskog dela.

To je jedna od velikih Milutinovih petokupolnih zadužbina, pri kojoj je bilo sedište prizrenskih episkopa, docnije mitropolita.

U njoj se izgleda služilo sve do XVIII veka, kada je preobraćena u tzv. Džuma-džamiju. Da bi je adaptirali potrebama svoje bogomolje, Turci su izmenili neke delove arhitekture, pa su je potom omalterisali i spolja i iznutra,  piše u delu "Spomenici kulture".

Svojom arhitekturom crkva pripada spomenicima srpsko-vizantiske škole. Osnova joj je trobrodna - sa centralnim širim i dva sasvim uska bočna broda - kombinovana sa upisanim krstom. Pored velike centralne kupole javljaju se i četiri manje, dekorativne, na krajnjim uglovima zgrade, kao i kalota kojom je zasveden oltarski prostor (slično Gračanici).

Nešto kasnije dozidani su uz prvobitnu crkvu novi bočni brodovi i jedan prostor na zapadnoj strani koji bi odgovarao unutrašnjoj priprati, a ispred ovog, dvospratna spoljna priprata sa visokom kulom-zvonikom na sredini.

Najbolje očuvane freske nalaze se u oltaru, na stupcima, nižim zonama i u kupolama. Tu su pored pojedinačnih likova svetaca i tema koje se obavezno slikaju u određenim prostorima crkve, ilustrovane snene iz Hristovrg života.

U unutrašnjoj priprati očuvana je galerija portreta Nemanjića: na zapadnom zidu iznad vrata nalazi se veliko poprsje Stevana Nemanje; južno od njega naslikan je sv. Sava, a severno Stevan Prvovenčani i Milutin. Preko puta, na istočnom zidu levo od ulaza još jednom je ponovljen portret Milutinov, ovog puta mnogo svečaniji, sa opširnom titulom, a desno od vrata — kako se vidi po očuvanom natpisu — bio je smešten lik Milutinovog oca, kralja Uroša I.

Ovo su najveće srpske svetinje (FOTO)