Na današnji dan pre dvadeset godina američki avioni su bombardovali Libiju, koja je tada označena "izvoznikom terorizma", a njen vodja Moamer Gadafi "svetskom pretnjom" zbog sumnji da razvija oružje za masovno uništenje, uključujući i nuklearno.
Na današnji dan pre dvadeset godina američki avioni su bombardovali Libiju, koja je tada označena"izvoznikom terorizma", a njen vodja Moamer Gadafi "svetskom pretnjom" zbog sumnji da razvija oružje za masovno uništenje, uključujući i nuklearno.
Povod za bombardovanje je bio teroristički napad na diskoteku u Zapadnom Berlinu, kada su medju žrtvama bila i dva američka vojnika. Ocenjujući da iza tog zločina stoji Gadafi, tadašnji američki predsednik Ronald Regan poslao je bombardere na Tripoli i Bengazi.
U napadu je uništeno više vitalnih objekata, oštećene ambasade nekoliko zemalja i ubijeno više od 100 osoba, medju kojima i Gadafijeva usvojena ćerka, koja se nalazila u pogodjenoj predsedničkoj palati.
Libija je 1989. godine optužena i za rušenje aviona američke kompanije "Pan Am", kada je stradalo 270 ljudi, što joj je donelo sankcije SAD i medjunarodne zajednice, od kojih su neke još na snazi.
Do obaranja režima Sadama Huseina, Gadafi je na Zapadu smatran većim zlom od iračkog diktatora, a Libija izolovanom parijom koju su izbegavali svetski političari, privrednici i biznismeni.
Medjutim, otpočinjanjem rata u Iraku karte su se ponovo promešale. Gadafi je tada počeo da u nizu prihvata i uspunjava uslove koje su mu postavljali dugogodišnji ljuti protivnici sa Zapada, sa SAD na čelu.
Najjviši američki zvaničnici su potvrdili da se odnos Vašingtona prema Tripoliju "dramatično izmenio", precizirajući da je to posledica Gadafijeve spremnosti na saradnju.
Najznačajniji ustupak libijskog lidera bio je pristanak da odbaci program proizvodnje oružja za masovno uništavanje. Tripoli je, uz to, pristao i da obešteti porodice žrtava svih terorističkih napada za koje je optuživan i izruči lica koja su označena kao njihovi izvodjači. U nekim afričkim sporovima pojavio se kao posrednik i mirotvorac.
Američka vlada je nedavno potvrdila da je diplomatski dijalog SAD i Libije "veoma intenzivan", a potvrda toga je i Gadafijev poziv predsedniku Dzordžu Bušu i državnom sekretaru Kondolizi Rajs da dodju pod njegov šator. U planu je i otvaranje ambasade SAD u Tripoliju, a Libija očekuje i da je Amerika brzo skine sa liste terorističkih zemalja.
Tokom protekle dve godine, pod Gadafijevim šatorom već su bili francuski predsednik Žak Širak, nemački kancelar Gerhard Šreder, britanski premijer Toni Bler, doskorašnji italijanski premijer Silvio Berluskoni, ali i visoki funkcioneri Evropske unije, koja je ukinula sankcije Libiji i olakšala joj uvoz oružja.
Ove posete značile su i otvaranje vrata za zapadne kompanije, za koje u Libiji ima puno poslova, koji se finansiraju prodajom libijske nafte, čije su rezerve ogromne. Tripoli planira da do 2015. godine, uz strani kapital, udvostruči dnevnu proizvodnju koja je sada 1,6 miliona barela dnevno.
Iako grupe za zaštitu ljudskih prava i dalje imaju dosta zamerki na Gadafijev režim, Libija danas nije tako česta meta kritika sa Zapada, a ni potencijalni cilj novih bombi. Ona više ne pripada "osovini zla", za koju je Buš vezivao predratni Irak, Iran i Severnu Koreju.
(Tanjug)
