Potpisivanjem sporazuma u kazahstanskom gradu Semipalatinsku, Centralnoazijski region proglašen je zonom bez atomskog oružja.
Potpisivanjem sporazuma u kazahstanskom gradu Semipalatinsku, Centralnoazijski region proglašen je zonom bez atomskog oružja.Sporazum su potpisali ministri inostranih poslova Kazahstana Kasimžomart Tokajev, Kirgizije Alikbek Džekšenkulov i Uzbekistana Vladimir Norov, kao i zamenik ministra Tadžikistana Sejmumin Jatimov i ambasador Turkmenistana u Alma Ati Muhamed Abalakov.
Na svečanosti potpisivanja sporazuma prisustvovali su i predstavnici Medjunarodne agencije za atomsku energiju (IAEA), Centra UN za mir i razoružanje u Aziji i Azijsko-Pacifičkom regionu, šefovi diplomatskih misija u Kazahstanu Rusije, Kine, Mongolije i Japana.
Na taj način Srednja Azija pridružila se zonama slobodnim od atomskog oružja u više od 100 zemalja Latinske Amerike, Afrike, Tihookeanskog regiona i Jugoistočne Azije.
Zemlje potpisnice obavezale su se sporazumom da ne dozvoljavaju proizvodnju, promet i rasporedjivanje nuklearnog oružja, njegovih komponenata i drugih nuklearnih eksplozivnih sredstava na svojim teritorijama, a dozvoljeno je korišćenje atomske energije u miroljubive svrhe.
Priprema sporazuma trajala je devet godina uz aktivnu saradnju UN, a njegovo potpisivanje upriličeno je za 15. godišnjicu zatvaranja Semipalatinskog poligona, na kom je duže od 40 godina bivši SSSR izvodio kopnena, vazdušna i podzemna testiranja nuklearnog oružja.
Na njemu je od 1949. do 1989. godine izvedeno približno 470 nuklearnih eksplozija od kojih 123 u atmosferi, što je prouzrokovalo radioaktivno zagadjenje dela teritorije Kazahstana i Zapadnog Sibira, od čega se i danas osećaju negativne posledice na teritoriji na kojoj živi više od milion ljudi.
Odluku o zatvaranju tog poligona doneo je u avgustu 1991. godine kazahstanski predsednik Nursultan Nazarbajev.
(Tanjug)
