Barencburg je drugi po veličini grad na Svalbardu u Norveškoj, sa oko 455 stanovnika. Ovo naselje nije samo interesantno po tome što se nalazi u rudarskom basenu, ili po tome što se nalazi u norveškoj regiji Svalbard koja je zona bez viza za sve koji žele tamo da žive, već po onome što zateknete kada tu kročite.
"Barencburg vam želi dobrodošlicu", piše iznad doka belim slovima na ruskom jeziku.
Od trenutka kada posetioci siđu sa čamca, nema sumnje ko je bar simbolično zadužen za ovaj mali grad od nekoliko stotina stanovnika usred Severnog ledenog okeana.
Ruske zastave vijore se sa zgrada, u pabovima se plaća rubljama. Lenjinova bista gleda preko fjorda, a na spomeniku piše: "Naš cilj je komunizam!"
Ipak, ovo nije Rusija, već Norveška. Rudarski grad je možda bio u vlasništvu Sovjetskog Saveza (a kasnije i Rusije) od 1932. godine, ali se nalazi na arktičkom arhipelagu Svalbard, koji je pripada Norveškoj.
Prema sporazumu sastavljenom 1920. godine, norveška vlada ima "pun i apsolutni suverenitet" nad Svalbardom u zamenu za jednaka prava na boravak građanima zemalja potpisnica, uključujući Rusiju.
Prema uslovima Svalbardskog sporazuma, građani zemalja potpisnica imaju jednaka prava na eksploataciju prirodnih resursa, i kao rezultat toga Rusija, zajedno sa Norveškom (preko rudnika Sveagruva i rudnika 7), održava rudarske operacije na Svalbardu.
Međutim, pošto je Svalbard pod suverenitetom Norveške, rusku vladu u Barencburgu predstavlja konzulat.
Norvežani kažu da su odnosi između norveških i ruskih stanovnika na ostrvu istorijski bili dobri, čak i tokom Hladnog rata. Ali to se promenilo 2022. godine, kada su zajednički kulturni događaji i poslovne veze između gradova Barencburg i Longjerbijen prekinute.
Ali od ruske invazije na Ukrajinu, odnosi između dve zajednice su se pogoršali. Maja 9. kada Rusiji sećanje na sovjetsku pobedu nad nacističkom Nemačkom, ruski generalni konzul Andrej Čemerilo predvodio je paradu desetina vozila i helikoptera sa ruskim zastavama.
Na još jednoj paradi u napuštenom sovjetskom rudarskom naselju Piramiden, fotografisan je buldožer kako vijori separatističku zastavu "Donjecke Narodne Republike". Nekoliko meseci kasnije, u julu, ruski zvaničnici su organizovali paradu povodom Dana mornarice sa malom flotilom čamaca u norveškim vodama.
Za ruske kritičare ovo liči na propagandu koja demonstrira rusku dominaciju na Arktiku - vojni položaj na strateški važnom kopnu koje pripada članici osnivaču NATO-a.
Ruske vlasti to odbacuju, rekavši da su takvi događaji tradicionalni.
Za mnoge ljude, međutim, ovo je daleko manje sigurno mesto nego što je bilo. Od trovanja ruskog opozicionog lidera Alekseja Navaljnog do rata u Ukrajini, mnogi Ukrajinci i Rusi napustili su Barencburg i otišli na kopno, Evropu ili Longjerbijen.
U tom regionu nije bilo otvorenih neprijateljstava između Rusa i Ukrajinaca. Ali ruska agresija u Ukrajini izazvala je tenzije koje pomalo podsećaju na Hladni rat i pojavila se nova "gvozdena zavesa" između dve zajednice koje naseljavaju Svalbard.
BONUS VIDEO: