Filmske priče u nastavcima, serijali ili, kako ih u novije vreme zovu, franšize, poslednjih godina odomaćile su se u filmskoj industriji širom sveta, prvenstveno u onoj najpopularnijoj, američkoj. Utisak je da se iz godine u godinu sve više "štancuju" nebrojeni nastavci filmova svih mogućih žanrova - akcionih, SF, horora, komedija, crtanih filmova...
Iako su se nekada davno nastavci pojedinih (po pravilu, veoma uspešnih) filmova snimali retko, gotovo izuzetno, neki od najcenjenijih filmskih serijala nastali su pre više od 40 godina. Među njima, najznačajnije mesto svakako zauzima trilogija Frensisa Kopole "Kum", antologijska saga o mafijaškoj porodici Korleone. U međuvremenu, krajem 70-tih i tokom 80-tih godina prošlog veka snimljeni su kultni serijali filmova sa Silvesterom Staloneom u naslovnim ulogama - "Roki“ (ukupno šest filmova) i "Rambo" (četiri). U isto vreme, niskobudžetna horor priča "Noć veštica“ je "harala“ bioskopima širom sveta, nastavci su snimani svake dve-tri godine, a u stopu su je pratili serijali "Petak trinaesti" i "Strava u ulici brestova"; ubrzo su i popularnije komedije počele da se rade u nastavcima - "Isterivači duhova", "Policijska akademija", itd...
"Supermen“ je već uveliko leteo iz jednog filma u drugi (treći, četvrti...), a ni SF priče nisu izuzete iz trenda, naprotiv: "Ratovi zvezda" i "Zvezdane staze“ na vrhu su liste najpoznatijih SF franšiza... I sve tako do današnjih dana, preko "Indijane Džonsa“, "Američke pite", "Osmog putnika“ do "Terminatora", "Betmena", "Transformersa“...
Za razliku od američke produkcije, na našim prostorima filmski serijali su prava retkost, kako u prošlosti, tj. u vreme bivše Jugoslavije, tako i danas. I to malo što je snimano u nastavcima, gotovo bez izuzetka vezano je za jedan fimski žanr - komediju.
Pa, da krenemo od "najmlađe" franšize - "Montevideo, bog te video“ (2010.), rediteljski prvenac Dragana Bjelogrlića, romantična priča o predratnom Beogradu, mladosti, ljubavi i fudbalu doživela je impresivan prijem kod domaće publike, a pošto se film završava odlaskom reprezentacije Jugoslavije na prvi Mundijal (održan 1930. godine) bilo je logično očekivati i snimanje nastavka koji bi se pozabavio događajima u prestonici Urugvaja...
Nastavak, "Montevideo, vidimo se" (2014.), ambiciozno zamišljen i produciran, sa nestrpljenjem i velikim očekivanjima dočekan je kod publike. Bjelogrlić je u dobrom delu uspeo u nameri da nastavak bude nešto drugačiji u odnosu na prvi film, manje melodramski obojen, a više fokusiran na dešavanja na samom fudbalskom turniru i oko njega. Romantični prikaz jedne epohe, jedne generacije i njene želje da ostvari veliki san ostao je zaštitni znak oba filma. Na kraju, "Montevideo“ će ostati upamćen i po tome što je filmskom auditorijumu predstavio čitavu plejadu mladih talentovanih glumaca i glumica predvođenih Milošem Bikovićem, Daninom Jeftić, Ninom Janković, Viktorom Savićem, Tamarom Dragičević...
Sledi još jedan debitantski film - sada već legendarna komedija Srđana Dragojevića "Mi
nismo anđeli" (1992.) sa Nikolom Kojom u glavnoj ulozi. Već na (poslednjem jugoslovenskom) Pulskom festivalu "Anđeli“ su doživeli ovacije ali i nepodeljene pohvale kritičara - Dragojević je prepoznat kao veliki autorski talenat. Komedija o borbi anđela i đavola oko duše beogradskog plejboja je u naredne dve decenije stekla kultni status, a i Dragojević je sa velikim uspehom nastavio da snima ("Lepa sela lepo gore", "Rane“). Ogroman uspeh "Anđela“, naročito kod mlađe publike, naveo je autorski tim da, posle više godina, snimi još dva nastavka koji, uprkos solidnoj popularnosti, nisu dostigli slavu ni kvalitet originala.
TESNA KOŽA
Prvi film sa ovim naslovom snimljen je 1982. godine ali to nije bio početak priče o "mlađem referentu“ Dimitriju Pantiću (briljantni Nikola Simić) - godinu dana ranije snimljena je komedija "Laf u srcu" Miće Miloševića u kojoj smo upoznali beogradsku porodicu Pantić. "Laf" je veoma dobro prošao kod publike, pa je Siniša Pavić ubrzo napisao i nastavak; fokus je, međutim, sa sina Vladimira (studenta medicine koji je bio glavni lik u "Lafu“) prebačen na oca Dimitrija i njegove peripetije na poslu, naročito sukobe sa direktorom Srećkom Šojićem (neodoljivi Milan Gutović). Tako je nastala "Tesna koža“, najgledaniji jugoslovenski film. Dugi redovi za bioskopske karte postali su čest prizor ispred bioskopa "Kozara“ i Doma sindikata ali i širom bivše Jugoslavije. Popularnosti je svakako doprinelo i što je muziku za "Tesnu kožu“ uradila u to vreme najpopularnija beogradska rok grupa, Riblja čorba - LP album "Buvlja pijaca“ bio je istovremeno i muzička podloga filma.
Nešto kasnije usledili su i nastavci - označeni brojevima 2, 3 i 4, snimljeni u periodu 1987-91, a za doček nove 1993. godine RTS je producirao "Tesnu kožu - novogodišnji specijal" koji se može smatrati petim delom franšize. Siniša Pavić autor je scenarija za sve nastavke dok su se u rediteljskoj stolici smenjivali, tokom 10 godina rada, Mića Milošević, Aleksandar Đorđević i Milan Živković.
Petnaest godina kasnije Pantić i Šojić su ponovo "zaratili“ pred (televizijskom) publikom u maratonskoj seriji "Bela lađa" (po scenariju Siniše Pavića, naravno) ali to je već neka druga priča...
HAJDE DA SE VOLIMO
Muzička komedija pod naslovom jednog od najvećih hitova Lepe Brene snimljena je 1987. godine u produkciji tada vodeće privatne diskografske kuće "ZAM“ (koja je za Lepu Brenu bila i izdavač), a pod rediteljskom palicom Aleksandra Đorđevića, doajena Radio televizije Beograd; okupljena je impozantna ekipa glumaca (zahvaljujući visokim honorarima) predvođena Batom Živojinovićem, Gidrom Bojanićem, Svetislavom Goncićem, Mimom Karadžićem... "Hajde da se volimo“ bio je najgledaniji domaći film te godine, uprkos tome što je izrazito negativno primljen kod kritike. U izvesnom smislu, ceo projekat bio je prvoklasna, za naše prilike, visokobudžetna reklama za Lepu Brenu i Slatki greh, tada najveću folk atrakciju na Balkanu. U naredne tri godine snimljena su i dva nastavka koji su takođe doživeli zavidan komercijalni uspeh.
Zanimljivo je da se Lepa Brena u svojoj karijeri pojavila u ukupno šest igranih filmova, debitovala je u gore pomenutoj kultnoj komediji "Tesna koža“, a kuriozitet je da je u svih šest igrala - samu sebe!
LUDE GODINE
Kada je 1977. godine počeo rad na filmu o Mariji i Bobi, scenarista i reditelj Zoran Čalić nije ni sanjao da će se ljubavna drama dvoje tinejdžera pretvoriti u najduži filmski serijal na ovom prostoru - u narednih 15 godina snimio je još devet nastavaka! Pored toga, tinejdžerska melodrama "skrenula“ je u komediju već od treće epizode. Razlog za to bila je rastuća popularnost dva sporedna lika, Žike i Milana (očevi zaljubljenog para).
Od kada dobiju unuka (peta epizoda) njih dvojica, u nezaboravnom tumačenju Gidre Bojanića i Marka Todorovića, preuzimaju vodeću ulogu u čitavom serijalu koji prerasta u hit komediju nalik na, recimo, "Tesnu kožu“. I zaista, dvojac deda Žika i deda Milan godinama je vodio "mrtvu trku“ u popularnosti ali i komičnosti sa duetom Šojić - Pantić.
Zoran Čalić je za vodeće uloge tinejdžera Marije i Bobe želeo da angažuje glumce amatere - posle audicije odlučeno je da to budu Rialda Kadrić i Vlada Petrović. Zanimljivo je da je ulogu Marije trebalo da dobije tada neafirmisana Sonja Savić; na kraju, Sonja je odigrala ulogu drugarice iz razreda. Rialda je imala samo 14 leta na snimanju "Ludih godina", dok je njen partner čak sedam godina stariji.
Vlada Petrović nije se pojavio ni u jednom filmu mimo Čalićevog serijala, a već dugi niz godina radi kao tonski snimatelj u PGP RTS. Tokom devedesetih bio je i reditelj "Indexovog radio pozorišta“. Rialda Kadrić je početkom devedesetih živela u Londonu, a zatim u SAD gde je jedno vreme radila kao spikerka za "Glas Amerike“ i dopisnik Novinske agencije Beta.
Uprkos velikoj popularnosti, većini je nepoznato da su prva dva filma, "Lude godine“ i "Došlo doba da se ljubav proba“ dobili ukupno pet nagrada na međunarodnim festivalima, kao i da su oba filma prošla veoma zapaženo npr. kod publike u Italiji (ponajviše zbog maloletničkog seksa i abortusa, što su kod Italijana goruće teme).
Uz podsećanje da je i sjajna komedija Branka Baletića "Balkan ekspres“ doživela svoj
(ne tako sjajan) nastavak, valja pomenuti da su domaće filmske franšize u ukupnom zbiru
imale više od šest miliona gledalaca u našim bioskopima!
Najbolji filmski serijal domaće kinematografije je...
