Beograđanima je ponešto o istoriji paste otkrila dr Lejla Mankuzi Sorentino, član Italijanske akademije kulinarstva, koja je u Italijanskom institutu za kulturu održala jednočasovno predavanje.



Postoji više teorija o nastanku i poreklu makarona, uključujući i onu da je ih Marko Polo doneo u Italiju nakon povratka iz Kine 1292. godine. Ali, Lejla Mankuzi odbacuje ovu teoriju i tvrdi da se može dokazati da je testenina postojala u na zapadu Sredozemlja još između 12. i 13. veka.

Najverovatnije je da za nastanak paste ipak treba da zahvalimo Arapima, barem kada su špagete u pitanju. Sa lazanjama stvari drugačije stoje. I tu postoje razne teorije, a najpopularnija je ona da su poreklom iz Grčke i da su na jug Italije donete u vreme grčkog osvajanja u osmom veku pre nove ere.

Prve duge rezance koji se kuvaju u vodi, doneli su na Siciliju arapski osvajači u sedmom veku. Suvi, otporni na buđ, rezanci su bili idealna hrana za duga putovanja brodovima, kojima su Arapi dolazili na Siciliju. Uskoro je Palermo, tada arapska kolonija, postao poznat po testenini ili, kako su je zvali "itrya".

U to vreme špagete su se jele bez ičega! Za sočnost tog jela danas zaslužni su Italijani, koji su tokom vremena osmislio bezbroj sosova, ali i oblika same testenine.

Pasta se smatra nacionalnim jelom Napolitanaca, koji su u osmom veku praktično napravili gastronomsku revoluciju. Pronalaskom mehaničke mlatilice za testo, a zatim i prese, lokalna proizvodnja je pojednostavljena i vrtoglavo uvećana, a cene su pale, pa su makarone postale pristupačne i siromašnim gradskim slojevima.

Brojne porodične fabrike testenina brzo su nicale, posebno se isticao Granjano, mesto sa pogodnom klimom i 30 vodenica u blizini. Prva velika fabrika testenina osnovana je upravo u Granjanu 1789. godine.

Jednako brzo širio se i asortiman. Inspirisani najrazličitijim stvarima, proizvođači su se utrkivali u pravljenju novih tipova testenina. Imena su im davali po predmetima za svakodnevnu upotrebu (prstenovi, krstići, trake, kvadratići..), delovima tela (jezik, kosa, uho, lakat, uvojci, oči), biljnim i životinjskim svetom (puževi, leptiri, zrna bibera, školjke, dagnje, celer, ruzmarin, semenke jabuke) ili odećom (rukavi, masne rukavice).

Sve do 19. veka makarone su se jele samo sa rendanim sirom i malo bibera, a onda i sa crvenim sosom od paradajza.

Ostalo je istorija. I uživanje...

Današnju planetarnu popularnost testenine duguju italijanskoj emigraciji u Americi. Italijani, koji su masovno došli u Ameriku početkom 20. veka, doneli su i popularne recepte koji se danas pripremaju širom sveta.

(Aleksandra Petrovski, MONDO)