Najuticajni kralj u istoriji Poljske, Kazimjež III Veliki, osnovao je Krakovsku akademiju, sadašnji Jegelonjski Univerzitet, jedan od najstarijih u Evropi, kao i grad koji je dobio ime po njemu – Kazimjež, deo današnjeg Krakova. Krajem XV veka su ga naseljavali Jevreji, kad su bili proterani iz zapadnog dela Starog grada. Bio je to glavni kulturni i duhovni centar Jevreja. Sada se tu nalaze Etnografski muzej-najstariji u Poljskoj, najstarija sinagoga u Poljskoj i nekolicina drugih sinagoga, koje predstavljaju najstarije spomenike jevrejske sakralne arhitekture. I dalje u Krakovu postoji Jevrejska četvrt u kojoj možete prošetati uskim ulicama i izaći na Most ljubavi.

Od XI do XVI veka Krakov je bio prestonica Poljske. U njemu se nalazio Kraljevski dvor u kome su kraljevi krunisani. Inače, XVI vek proglašen je "Zlatnim vekom Poljske". Već jedan vek kasnije, prestonica postaje Varšava je bila bila Stokholmu, gde se nalazio presto kralja Zigmunda III Vaza.

VAVEL

Na Vavelu je ostao istoimeni dvorac, katedrala Sv. Vaclava i Sv. Stanislava Biskupa. Tu se nalazi i veliki broj grobnica, između ostalih i Leha Kacinskog i njegove žene, kao i  kosti nosoroga i kita. Po legendi, dokle  god stoje ove kosti stije ispred, postojace i katedrala. Na vrhu se nalazi Zigmuntova kula sa pet zvona koja, po legendi,  svojom zvonjavom teraju oblake i donose lepo vreme. Svaka devojka koja dotakne klatno biće srećna u ljubavi i brže će se udati. Na zapadnoj strani Vavelskog brda nalazi se zmajeva pećina i statua zmaja.

"Još u vreme kneza Kraka, po kome je Krakov navodno dobio ime, u gradu se pojavio strašan zmaj koji je rušio sve pred sobom. Kralj je jednog dana naredio da ga ubiju i obećao veliku nagradu onome kome to pođe od ruke. Mnogi vitezovi su pokušavali, ali tek posle dužeg vremena mladi obućar se dosetio. Kupio je ovcu i njenu vunu natopio sumporom i katranom. Kada je halapljivi zmaj pojeo, vatra je krenula da mu uništava stomak, počeo je da pije vodu iz Visle, popivši previše vode, pukao je", glasi legenda.

Zmaj danas bljuje vatru, ali je potpuno bezopasan, jer je samo statua. Prošetaćemo kejom, hraniti labudove i crne pačiće, uživati u krakovskom suncu na obalama Visle.

CENTAR GRADA

Krakov ima drugi najveći trg u Evropi, na kome se nalaze Crkva Sv. Vojćeha, jedna je od najstarijih u Krakovu, Gradski toranj u kome je sala muzej, a u podrumu  kafić,  Bazilika Svete Marije sa dva tornja u gotskom stilu. Danas se sa tornja na svakih sat vremena oglašava trubač sa tzv prekinutom melodijom. Po legendi, tokom najezde Tatara polovinom XIII veka, trubač koji je oglašavao dolazak neprijatelja pogođen je strelom i zato je melodija prekinuta. Na toranj se posetioci mogu popeti do vrha ako pređu 200 stepenika.

Drugi toranj je u renesansnom stilu, a to je ujedno  i zvonik. Predanje govori da su tornjeve gradila dva brata, od kojih je jedan ubijen od strane drugog, ubodom noža iz straha da bratovljev toranje ne bude viši. I danas je na glavnom ulazu u Sukjenjice okačen nož koji podseća na legendu. Izgradnja glavnog oltara trajala je 12 godina, dobrovoljnim novcem žitelja, a budžet je bio u veličini kao godišnji budžet grada.

Sukjenjice, renesansni trgovački centar, u srednjem veku bile su mesto gde se mogla nabaviti roba sa istoka. S druge strane Krakov je izvozio olovo, tekstil i so iz čuvenog rudnika Veličke. Sada su u prizemlju restorani, kafici i prodavnice, a na spratu je Galerija poljskog slikarstva iz XVII i XIX veka, sa čuvenom slikom Leonarda da Vinčija "Dama s hermelinom".

U samom centru se nalazi velik broj kafića i restorana koji će vam po pristupačnim cenama prirediti izvrstan užitak. Između ostalih, imaćete priliku da večerate u  restoranu Vjeżinek čuvenom po gozbi, koju je na zahtev kneza Kazimira Velikog priredio Mikolaj Vjeżinek i koja je trajala 20 dana, raspravljajući se o bitnim političkim pitanjima. Moći ćete da probate supu od kiselih krastavaca, pljeskavice od krompira, kolač od sira, kuvano pivo raznih ukusa i još mnogo nesvakidašnjih jela i pića.

U klubovima i kafićima kao što su Diva, Frantic, Hard Rock Cafe, Coffee Haven, Irish Pub... očekuje vas dobra atmosfera, začinjena ukusima tradicionalnih poljskih poslastica, kafa i piva, u kakvim još niste bili u prilici da uživate.

VELIČKA – RUDNIK SOLI

Nedaleko od Krakova, nalazi se rudnik soli Velička, danas jedna od najpopularnijih turističkih atrakcija Poljske. Rudnik je najstariji poljski gospodarski objekat koji se bavio proizvodnjom soli, a čiji počeci sežu čak do srednjeg veka. Stolećima je bio izvor poljskog blagostanja. Nekoliko vekova eksploatacije rudnika soli oblikovalo je prostor kakav danas priziva hiljade turista. Ležeći na devet nivoa, skriven ispod grada, rudnik doseže dubinu od 327 metara. Mi ćemo obići samo jedan odsto rudnika, do dubine od 130 metara.

Podzemlje Veličke sastoji se od gotovo 300 kilometara tunela i oko 3.000 prostorija. Impresivan deo rudnika su kapelice koje su sagradili sami rudari i u kojima se dan danas održavaju mise po najavama za hodočasnike. U "slanim" prostorijama rudnika održavaju se i banketi, balovi, konferencije i koncerti pa je samim time rudnik i od velikog kulturnog značaja. Najpoznatija prostorija je dvorana "Varšava" koja se nalazi na 125 metara dubine, a u kojoj se svake godine organiziraju novogodišnji bal i koncert. Rudnik  je pod zaštitom UNESCO-a  od 1978. godine, a istorijskim spomenikom Poljske proglašen je 1994.

AUŠVIC

Retko kome nije pozbata činjenica da je Aušvic bio najveći nacistički koncentracioni logor za masovno uništenje stanovništva. U južnoj Poljskoj, 50 kilometara zapadno od Krakova i 286 km od Varšave, logor je dobio po obližnjem selu Osvjenćim (Aušvic na nemačkom). Nakon nemačke okupacije Poljske septembra 1939, Osvjenćim je priključen Nemačkoj i ime mu je promenjeno u Aušvic. U koncentracioni logor Aušvic ukupno je deportovano 1,3 miliona ljudi iz raznih delova Evrope. Od tog broja, ovde ih je pobijeno 1,1 milion, najviše Jevreja (million). Većina žrtava je ubijena odmah po prispeću u logor u gasnim komorama Aušvica II u kojima je korišćen gas ciklon B. Ostali su umrli od sistematskog izgladnjivanja, prinudnog rada, nekontrolisanih epidemija, u egzekucijama streljanjem i u medicinskim eksperimentima. Među stradalima je i 19.000 Roma koji su ubijeni u julu 1944. godine i oko 83.000 Poljaka. Komandant logora Rudolf Hes je na Nirnberškom procesu svedočio da je do 2,5 miliona ljudi umrlo u Aušvicu. Do danas su sačuvani mnogi objekti logora Aušvic. Oni su zvanično pod zaštitom Državnog muzeja Aušvic-Birkenau, osnovanog 1947, koji ima i funkciju istraživačkog centra za proučavanje holokausta. UNESCO je ovaj logor 1979. proglasio delom Svetske baštine pod imenom "Aušvic-Birkenau – nemački nacistički koncentracioni logor smrti".

Centar Krakova, brdo Vavel, lude žurke i fantastičan edukativni program kroz fakultative u Aušvicu i rudniku soli Velička, Jungle Travel je priredio za mlade ljudi i sve one koje se tako osećaju. Nesvakidašnje iskustvo na 800km od Beograda, u srcu Evrope! Pođite i uverite se da legende i dalje žive...

(Za MONDO Miloš Janković)