Više od šest miliona ljudi širom sveta umrlo je od moždanog udara 2019. godine, a svest o ranim simptomima može da napravi ogromnu razliku između života i smrti. Poznatiji simptomi ovog stanja su iznenadna ukočenosti ili slabost jedne strane tela, kao i konfuzija i teškoće u govoru. Međutim, postoje znaci koje nikada ne biste očekivali. Postoji simptom koji može da se javi kada se ujutru probudite, a potencijalno upozorava na početak moždanog udara - što znači, odmah pozovite hitnu pomoć!

Moždani udari imaju dva glavna uzroka: začepljene arterije (ishemični moždani udar) ili curenje ili pucanje krvnog suda (hemoragični moždani udar). Ishemijski moždani udar je najčešći tip i javlja se kada se "krvni sudovi mozga suze ili začepe, što dovodi do ozbiljnog smanjenog protoka krvi (ishemija)". U slučaju hemoragičnog moždanog udara dolazi do pucanja krvnog suda u mozgu, što dovodi do njegovog curenja.

Nije samo u mozgu

Ali, ono što malo ko zna jeste da se moždani udari ne javljaju samo u mozgu. Druga vrsta ovog stanja, nazvana okluzija retinalne arterije, dešava se u oku.

"Moždani udari o kojima obično govorimo, tačnije u mozgu, dovode do neke slabosti ili nejasnog govora ili gubitka svesti", objašnjava kardiohirurg Alan Stjuart.

"Razlog zbog kojeg se ovi simptomi javljaju je taj što se arterija koja snabdeva krvlju deo mozga blokira - ili ugruškom koji deluje kao čep i ometa protok krvi; ili arterija postaje preuska da bi omogućila slobodan prolaz krvi."

Stjuart kaže da se isto to može desiti u oku, što rezultira gubitkom dotoka krvi u mrežnjaču, koju opisuje kao "deo oka koji je u interakciji sa mozgom i stvara vid". Kada je tok krvi poremećen, "dolazi do momentalnog gubitka vida i brzo može doći do teškog oštećenja", otkrio je kardiohirurg.

Mnoge različite vrste promena vida mogu da signaliziraju različita zdravstvena stanja, a koja nisu nužno povezana sa očima. Zamagljen vid, na primer, može da bude znak upozorenja za multiplu sklerozu, a smanjenje perifernog vida može da signalizira početak Alchajmerove bolesti.

"Simptomi moždanog udara oka mogu da izgledaju pomalo benigno, kao da postoje 'mala područja plutajućeg crnila'" kaže Stjuart. Ali gubitak vida ujutru može da bude još jedan simptom moždanog udara. Ako se probudite sa smanjenim vidom, sa ili bez bolova, pozovite lekara.

Rani simptomi

"Kod većine ljudi koji imaju moždani udar se javlja gubitak vida samo na jednom oku, i to bez bola. Kod nekih se javlja i tamna senka koja utiče na gornju ili donju polovinu vidnog polja. Ostali simptomi uključuju gubitak vizuelnog kontrasta i osetljivosti na svetlost."

Iznenadni gubitak vida u bilo koje doba dana ili noći svakako je razlog za zabrinutost, ali pošto je 80 odsto veća verovatnoća da će se moždani udar javiti između 6 i 12 sati ujutru, ako se probudite uz ovaj simptom, to je svakako znak za alarm.

MONDO