Četvrtfinale Lige nacija donelo nam je zanimljiv rezultat jer je fudbalska reprezentcija Hrvatske savladala Francusku (2:0) u Splitu i sa ogromnim kapitalom putuje u Pariz gde će se igrati revanš na Sen Deniju. Tokom utakmice na "Poljudu", jednom od kultnih stadiona iz vremena Jugoslavije, Hrvati su odlučili da pomešaju fudbal i politiku.
Preko većeg dela jedne od tribina bio je istaknut transparent "Vukovar je moj izbor i u dobru i u zlu", zatim ispod njega ogromna fotografija Žan-Mišela Nikolijea, a na kraju i njegovo ime i prezime ispisani na platnu u bojama hrvatske zastave. Reč je o Francuzu koji je 1991. godine poginuo u borbama oko Vukovara, nakon što se dobrovoljno javio da se bori na strani Hrvatske u građanskom ratu.
Bitka za Vukovar bila je najveća u građanskom ratu na prostoru Jugoslavije, a pretpostavlja se da je u borbama oko grada poginulo preko 3.000 ljudi. Borbe na širem području grada trajale su od 2. maja 1991. godine sve do 18. novembra 1991. godine, kada su se hrvatske snage predale jedinicama Jugoslavenske narodne armije.
Naoružavanje obe strane počelo je još u martu 1991. godine, a prva civilna žrtva u gradu bio je Srbin Stevan Inić (1928) koji se vraćao sa prvomajskog uranka. Tenzije su se dodatno pojačale kada su hrvatski policajci pokušali da uđu u Borovo Selo, a rodno mesto srpskog fudbalera Siniše Mihajlovića narednih godina bilo je jedno od najviše pogođenih ratnim dejstvima. I sam Miha je često govorio o tome.
Ko je bio Žan-Mišel Nikolije?
Rođen u gradu Vezulu na zapadu Francuske, Žan-Mišel je imao bezbrižno detinjstvo odrastajući uz starijeg i mlađeg brata. Završio je osnovnu i srednju školu u rodnom gradu, a sve do početka građanskog rata u Jugoslaviji nije imao dodirnih tačaka sa našim regionom. Na televiziji je video izveštaje o Hrvatskoj i odlučio da se prijavi kao dobrovoljac.
"Želim da pomognem tim ljudima, potreban sam im. Idem, ali ću se vratiti. Ti znaš da sam divlja trava koja ne nestaje", rekao je Žan-Mišel Nikolije svojoj majci pre nego što je kupio kartu za Zagreb. Stigao je vozom, sam, iako nije znao jezik niti poznavao ikoga u Jugoslaviji koja se tih dana raspadala.
Nakon što je u julu 1991. godine stigao u Zagreb, Nikolije je raspoređen na front. Već u septembru 1991. godine stigao je u Vukovar, gde se tokom naredna tri meseca borio protiv jugoslovenske vojske. U tom periodu je dva puta ranjen, a od 9. novembra bio je u vukovarskoj bolnici zbog rane na nozi. Jugoslovenska vojska zauzela je Vukovar 18. novembra 1991. godine.
Kako je poginuo Žan-Mišel Nikolije?
Francuska televizija je u podrumu vukovarske bolnice snimila ranjenog sunarodnika, o kojem do tada nije znala mnogo. Uzeli su mu kratku izjavu, koja je brzo emitovana u njegovoj rodnoj zemlji. “Više puta predložili su mi da izađem iz grada i vratim se u Francusku, ali ja sam ostao. Ja sam došao u Vukovar kao dobrovoljac. To je moj izbor, i u dobru i u zlu”, rekao je nekoliko sati pre smrti.
Po hrvatskoj verziji priče, nakon što su jedinica JNA zauzele Vukovar, Žan-Mišel Nikolije je iz vukovarske bolnice sproveden na poljoprivredno dobro Ovčara, gde je i ubijen. Navodno, u njega je metak ispalio Spasoje Petković Štuka, koji mu je iz džepa uzeo poslednjih 20 franaka. Godinama kasnije o Žan-Mišelu su pisane knjige i snimani dokumentarci, ali mnogi detalji njegovog života na hrvatskom ratištu i njegove smrti u okolini Vukovara i danas nisu poznati.
Pre nekoliko godina BIA je otkrila da je Nikola Kajkić, predsednik nacionalnog sindikata MUP Hrvatske, u Srbiji vrbovao osuđene za ratni zločin na poljoprivrednom dobru "Ovčara". Ideja hrvatskih službi bila je da preko njega dođu do Srba koji su u ime JNA učestvovali u operacijama oko Vukovara, da oni promene iskaze i tako deo odgovornosti prebace na Beograd.
Kajkić je bio deo Radne grupe formirane, navodno, na inicijativu Francuske, zbog nestanka jednog njihovog državljanina - dobrovoljca koji se borio na strani Hrvatske. Radnu grupu su činili predstavnici hrvatskog Dravnog tužilaštva (DORH), Sigurnosno-obaveštajne agencije (SOA) i MUP Hrvatske, a Kajkić je bio jedan od članova inspektorskog tima, zadužen za neposredno angažovanje na terenu. Samo tokom 2018. godine on je 11 puta posetio Srbiju, a sa pojedinim osuđenicima za zločine na Ovčari imao je veoma blizak kontakt.
Bonus video:
