Izložba "Srpski ikonopis na području obnovljenje Pećke patrijaršije 1557-1690" biće otvorena 10. oktobra u Muzeju Srpske pravoslavne crkve. Izložbu će otvoriti patrijarh srpski Irinej i ministar kulture i informisanja Vladan Vukosavljević u prisustvu članova Svetog arhijerejskog sinoda.
Do obnove Pećke patrijaršije kao samostalne crkvene organizacije na Balkanu došlo je, kako podseća Muzej SPC, jedan vek nakon propasti srpske despotovine i konačnog prisjedinjenja nekadašnjih srpskih zemalja u okvire Otomanske imperije.
Mehmed-paša Sokolović i njegov rođak patrijarh Makarije Sokolović imali su ključnu ulogu u obnovi samostalnosti Pećke patrijaršije.
Obnova Pećke patrijaršije 1557. godine označila je preobražaj duhovnog života Srba unutar njenih granica.
Pod pokroviteljstvom Patrijaršije otpočinju graditeljski, slikarski i zanatski poduhvati radi obnove bogoslužbene delatnosti i unutrašnjeg poretka.
Važno mesto u oživljavanju crkvenog života imale su ikone, koje se izrađuju za crkve i manastire širom granica pod njenom jurisdikcijom.
Do danas je sa područja obnovljene Pećke patrijaršije sačuvano oko 450 ikona označenih srpskoslovenskim natpisima. Na ikonama je najviše predstava Bogorodice i Hrista i njima posvećenih tema, što je u vezi sa ikonostasnom i bogoslužbenom namenom ove vrste ostvarenja.
Sačuvane oltarske pregrade i njihovi delovi imaju osoben tematski i programski razvoj, a institucija ktitorstva nad ikonama prožela je sve slojeve društva.
Srpski ikonopis između 1557. i 1690. godine odlikuje značajna programska i stilska samostalnost u odnosu na ostatak postvizantijskog ikonopisa. Njegova osobenost su predstave svetih Srba.
Portreti rodonačelnika dinastije Nemanjića, Svetog Simeona, a posebno Svetog Save kao prvog srpskog arhiepiskopa, u 16. i 17. veku su između i ostalog podsećanje na tri i po veka dugu nezavisnost Pećke patrijaršije.
Na ikonama su pored njih predstavljani i Sveti Stefan Dečanski, car Uroš, knez Lazar i Sveti Brankovići: mitropolit Maksim, despotica Angelina i despoti Jovan i Stefan.
Jedan broj majstora ostavio je pomen svog imena na ikonama.
U glavnu liniju razvoja se na osnovu visokih vrednosti stila mogu opredeliti zografi Longin, Georgije Mitrofanović, Jovan, Andreja Raičević i Radul.
U njoj se uočavaju posredna i neposredna povezanost umetničkih ličnosti u pogledu prenošenja slikarskih obrazaca i uticaja starijih autora na mlađe.
Najbolju boču liniju razvoja čine anonimni dečanski majstori, pop Strahinja iz Budimlja, zograf Mitrofan, kir Georgije i zograf Kozma i anonimni slikari iz Pećke patrijaršije u službi patrijarha Pajsija.
Nakon Velike Seobe 1690. godine se tokovi stvaralaštva izmeštaju van matičnih granica Patrijaršije, severno od Save i Dunava u Habzburšku monarhiju.
Uprkos tome što se srpski ikonopis od obnove čvrsto držao nasleđa vizantijske i srpske slikarske tradicije, sredinom 18. veka dolazi do snažnog prodora novih stremljenja, posredno nadahnutih umetnošću Zapada.
Najnovije i najzanimljivije vesti iz sveta zabave i kulture pratite na našoj Facebook stranici - MONDO Zabava, kao i na Twitteru @Mondo_zabava.