Legendarni vestern Džona Stardžisa okupio je neke od najvećih šmekera američke kinematografije 60-tih godina; sedam revolveraša koji uboge meksičke seljake štite od lokalne bande predvodili su Stiv Mekvin, Jul Briner i Čarls Bronson - da, reč je o holivudskom rimejku Kurosavinog remek-dela "Sedam samuraja“.
Mekvinom, Bronsonom ili Kurosavom se, međutim, nećemo baviti u ovom tekstu, samo ćemo pozajmiti famozni naslov - SEDAM VELIČANSTVENIH - da bi se, ustvari, pozabavili najvećim šmekerima jugoslovenskog filma.
Tokom nepunih pet decenija (1945-91) kroz domaće filmove prošli su brojni glumci i glumice (u nastavku, bavićemo se samo muškarcima - o glumicama drugom prilikom). Neki od njih su se profilisali kao značajni umetnici, majstori glume; u isto vreme, pojedini su se na velikom ekranu izdvojili svojim šarmom, lepotom, harizmom... Rečju, upravo onim kvalitetima koji nekoga čine - šmekerom. Rade Šerbedžija, Krunoslav Šarić, Relja Bašić, Ljubiša Samardžić, Branislav Lečić, Nikola Kojo, Dragan Bjelogrlić (poslednja dvojica su ipak pripadnici generacije koja je tek posle raspada Jugoslavije igrala svoje najbolje uloge)... mnogi će među ovim ali i nekim drugim imenima pronaći svoje favorite.
Ovom prilikom izdvojićemo sedmoricu koji nesumnjivo zaslužuju epitet šmekera:
7. MILAN ŠTRLJIĆ
Rođeni Slavonac, odrastao je i školovao se u Splitu. Štrljić je, u želji da upiše Fakultet dramskih umetnosti, po završenoj gimnaziji stigao u Beograd, gde je i diplomirao. Ostao je da živi i radi u Beogradu; ipak, film koji ga je predstavio široj publici kao harizmatičnog mladog glumca sniman je u Dubrovniku - "Okupacija u 26 slika“ (1978) Lordana Zafranovića.
Usledila je i uloga koja mu je donela popularnost širom stare Jugoslavije - u TV seriji "Velo Misto“ (1980). Milan Štrljić je tokom osamdesetih igrao u više od 30 igranih filmova i još desetak TV projekata. Crnomanjast, markantne spoljašnjosti i zavodljivog osmeha, neretko je dobijao uloge zavodnika ("Bal na vodi“, "Pazi šta radiš“, "Hoću živjeti“). U Beogradu je radio sve do izbijanja rata u Hrvatskoj 1991, kada se preselio u Split, gde i danas živi. Poslednjih godina angažovan je u splitskom kazalištu kao intendant, a pojavljivao se i u pojedinim hrvatskim telenovelama.
6. NEBOJŠA BAKOČEVIĆ
Rođeni Beograđanin, privukao je pažnju publike još kao dečak, u "Bošku Buhi“ (igrao je Čikala) reditelja Branka Bauera (1978), filmu koji je jednako važan i za karijeru, recimo, Dragana Bjelogrlića (debitant). Obojica će nekoliko godina kasnije ponoviti uloge dobrih drugova u "Balu na vodi“ Jovana Aćina, melodrami koja će ih na velika vrata uvesti u srpsko glumište. Šarmom i elegancijom kroz nezaboravnu rolu u omnibus komediji "Kako je propao rokenrol“ (1987) Bakočević stiče status seks simbola među tinejdžerkama širom Jugoslavije.
Sledi desetak filmskih uloga, mahom sporednih, kroz koje se mladi glumac profiliše kao zgodni buntovnik, neprilagođen ali, uprkos tome, šarmantan i duhovit. Izdvajamo epizodne uloge u filmovima "Original falsifikata“ i "Crni Bombarder“ (još jednom uz Bjelogrlića). Bakočević se sredinom devedesetih tiho povlači sa velikog ekrana, a iz anonimnosti izlazi poslednjih godina tek u par navrata - pojavljivanjima u TV seriji "Vratiće se rode“ i u filmu "Artiljero“(2012).
5. ALEKSANDAR GAVRIĆ
Starijim filmofilima dovoljno je reći samo - Kapetan Leši. Mnogi i ne znaju kako se zove markantni brka koji je igrao partizanskog heroja u pomenutom filmu Žike Mitrovića iz 1960. godine. Bila je to tek druga filmska uloga u karijeri Ace Gavrića, rođenog Beograđanina ali upravo uniforma kapetana ga je proslavila. Naime, nešto kasnije snimljen je i nastavak avantura Ramiza Lešija pod nazivom "Obračun“, a Aleksandar Gavrić je 1964. godine i treći put obukao oficirsku uniformu (ovoga puta kapetana srpske kraljevske vojske, ne JNA) za ulogu Bata Koleta u antologijskom ratnom filmu "Marš na Drinu“.
Gavrić je tokom 60-tih godina važio za jednog od najzgodnijih jugoslovenskih filmskih glumaca. Uprkos tome, mnogi reditelji nisu želeli Acu u svojim filmovima, uz obrazloženje da je reč o glumcu koji izgleda isuviše "američki“, a takav kvalitet u to vreme nije bio naročito pozitivna preporuka - većina autora smatrala je da će se domaća publika u većoj meri identifikovati sa glumcima koji izgledaju "narodski“ ili da kažemo - "balkanski“. Međutim, upravo je ta osobina otvorila vrata Gavriću za uloge u koprodukcijama koje su tada snimane kod nas, naročito u vesternima, pa je Aca glumio kauboje u nekoliko filmova. Ostao je upamćen kao oličenje muževnosti, pa i mačo karaktera, po uzoru na, recimo, Klerka Gejbla. Bio je pasionirani ljubitelj košarke i amaterskog snimanja kamerom (u to vreme bio je jedan od prvih Beograđana koji su posedovali 8 mm filmsku kameru). Gavrić je tragično nastradao u svojoj 40. godini, na vrhuncu popularnosti, u saobraćajnoj nesreći kod Inđije, decembra 1972. godine. Igrao je u više od 30 filmova.
4. FRANO LASIĆ
Rođeni Riječanin, Frano je detinjstvo i mladost proveo u Dubrovniku; tu se školovao, završio višu pomorsku školu ali se još kao gimnazijalac zainteresovao za glumu, pa je amaterski nastupao i u lokalnom teatru "Marin Držić“. Reditelj Lordan Zafranović otvorio mu je vrata filmske karijere tako što mu je ponudio glavnu ulogu u antologijskoj "Okupaciji u 26 slika“ (u paru sa Milanom Štrljićem). Ulogu Nika, sina dubrovačkog brodskog kapetana koji se pridružuje komunistima u otporu italijanskoj okupaciji Lasić ponovo tumači i u sledećoj Zafranovićevoj ratnoj drami, "Padu Italije“ (1981). Pažnju šire javnosti privukao je glavnom ulogom u Vrdoljakovom "Kiklopu“ (1983), ekranizaciji istoimenog romana Ranka Marinkovića.
A onda se u njegovoj karijeri događa, takoreći, filmski zaokret: Frano odlučuje da se široj publici predstavi i kao - pevač. Hit singl s početka 80-tih godina, balada "Zagrljeni“, plavokosog Dubrovčanina ekspresno je lansirala među najveće srcelomce bivše Jugoslavije; ubrzo se pojavio još jedan sladunjavi šlager - "Volim te, budalo mala" - i postao Lasićev svojevrsni zaštitni znak, baš kao i jadranski plave oči i široki zavodljivi osmeh. Nedugo zatim slede i solistički nastupi naočitog Dalmatinca ali i brojne naslovne strane u domaćim časopisima koje učvršćuju Lasićev status velikog šmekera, uprkos tome što je tada već bio oženjen i vodio život više posvećen jedrenju i uživanju u uskom krugu prijatelja nego u zavodničkim avanturama. Sredinom 80-tih Frano Lasić odlazi u Ameriku sa idejom da usavrši glumački zanat. U tom periodu dobio je nekoliko uloga u američkim produkcijama, kao što je TV serija "Dvanaest žigosanih“ u kojoj je igrao nemačkog oficira. Od 1990. boravi u Engleskoj, a zatim i u Beču. U poslednjih 10 godina glumio je u nekolicini hrvatskih TV serija, među kojima i u "Zabranjenoj ljubavi“ i "Villa Maria“. I danas među damama Frano važi za jednog od najlepših glumaca na Balkanu.
3. DRAGAN NIKOLIĆ
Popularni Gaga rođen je u Beogradu, gde je i završio glumačku Akademiju. U startu je ostavio neizbrisiv trag upečatljivo odigranom ulogom besposličara Džimija Barke u jednom od najboljih srpskih filmova do danas, "Kad budem mrtav i beo“ (1967) Živojina Pavlovića. Nešto kasnije, snima se film "Mlad i zdrav kao ruža“ (1971) - Gaga je i ovoga puta sjajan u ulozi buntovnog momka (nalik na Belmonda iz Godarovog "Do poslednjeg daha“) koji ulazi u žestok sukob sa zakonom u ondašnjoj SFRJ. Ovaj drsko hrabar film Jovana Jovanovića godinama je bio zabranjen, pa publika zapravo nije ni imala priliku da uživa u odličnoj glumi Dragana Nikolića sve do pre 15-tak godina.
Tokom 70-tih i 80-tih godina nižu se nebrojene uloge u domaćim filmovima, TV serijama (nezaobilazna uloga Prleta u "Otpisanima“), a sve popularniji Gaga postaje čak i voditelj zabavnih emisija na televiziji. Nikolića svi pamte, između ostalih, i po ulozi Flojda u "Nacionalnoj klasi“ Gorana Markovića. Sjajna uloga Vlaha Alije u epskom filmu "Banović Strahinja“ (1981) donela mu je nepodeljene pohvale i vredne nagrade, među kojima i pulsku "Zlatnu arenu“ za najbolju mušku ulogu. "Poslednji krug u Monci“, urbana melodrama u kojoj je Nikolić (blago rečeno) upečatljiv u ulozi beogradskog "žestokog momka“ iz nekih ranijih vremena; film koji mu trajno učvršćuje imidž harizmatičnog tipa mangupske naravi koji pleni snagom karaktera, elegancijom ali i - brkovima. Gagu Nikolića već decenijama nesumnjivo ubrajaju u najveće šmekere na našim prostorima, uprkos njegovim godinama. I dalje se povremeno pojavljuje u filmovima i TV serijama, pa i u reklamnim spotovima.
2. BEKIM FEHMIU
Svakako jedna od najmarkantnijih figura domaćeg glumišta, glumac koga u filmskoj branši smatraju prvim iz zemalja istočne Evrope koji je (u epohi Hladnog rata) uspeo da ostvari izuzetno zapaženu karijeru na Zapadu. Završio je Akademiju u Beogradu 1960. i u narednim godinama se istakao svojom pojavom i umećem na daskama JDP-a.
Svetsku pažnju privukao je impresivnom ulogom Belog Bore u melodrami Aleksandra Petrovića "Skupljači perja“ (1967), odmah nakon projekcije na Kanskom festivalu; film je doživeo veliki uspeh, a Bekim Fehmiu i Olivera Vučo postali su preko noći slavni u evropskim okvirima. Glumac osobenog kova i impresivne harizme, Bekim osvaja i kritiku i publiku svojim karakterom, stilom, interpretacijom. Slede pozivi sa svih strana - Bekimu se širom otvaraju vrata svetske filmske industrije. Ambiciozni italijanski filmski ep "Odisej“ (1968) u produkciji Dina De Laurentisa još jedan je trijumf jugoslovenskog glumca - u njemu je do punog izražaja došla Bekimova fascinantna pojava ali i snažna interpretacija, pa se i danas može čuti da je to daleko najbolje tumačenje vodećeg lika iz Homerovog epa ikada zabeleženo filmskom kamerom. Nešto kasnije dobio je priliku da sarađuje i sa holivudskim zvezdama radeći na filmu "The Adventurers“, a 1977. igrao je i u blokbasteru "Black Sunday“. Uporedo sa filmskom slavom, svetom su kolale glasine o njegovim brojnim flertovima sa poznatim glumicama, među kojima su i Širli Meklejn, Kendis Bergen, pa i Ava Gardner. U domaćoj kinematografiji Bekim se pojavljivao samo povremeno, a valja istaći njegove upečatljive role u filmovima "Specijalno vaspitanje“ (1977) i "Partizanska eskadrila“ (1979). Krajem osamdesetih napustio je glumu na pozorišnim daskama, a nešto kasnije i filmsku karijeru. Ostao je upamćen kao veliki šarmer za kojim su uzdisale mnoge koleginice ali i ženska publika širom sveta.
1. ŽARKO LAUŠEVIĆ
Toliko je toga napisano o Žarku, njegovim ulogama, popularnosti, talentu, harizmi, ličnoj tragediji... Rođeni Cetinjanin, Laušević je već kao tinejdžer pokazao interesovanje za glumu; u svojoj 23. godini diplomirao je na beogradskom FDU i iste godine (1982) počele su da se ređaju mahom glavne uloge u domaćim filmovima - Žarko je u narednih 11 godina igrao u 25 igranih filmova, uporedo sa nastupima u pozorišnim predstavama širom Jugoslavije. Očigledan je bio njegov talenat, još više privlačnost i šarm, što je rezultiralo enormnom popularnošću, posebno kod ženskog dela publike.
Laušević je uistinu plenio svojom pojavom, izvesnom spontanošću i toplinom. Dovoljno je podsetiti se filma "Šmeker“ Zorana Amara (1986) u kojem je Laušević naslovnu ulogu odigrao do te mere upečatljivo da je ostavio utisak kao da uopste i ne glumi. U te tri godine (1985-87) briljantno je odigrao još četiri „šmekerske“ uloge: vozača u "Jagodama u grlu“, Bajru u "Dogodilo se na današnji dan“, Skobija u "Oktoberfestu“ i naročito Petra u "Oficiru s ružom“. Ova melodrama Dejana Šorka možda je, ipak, film koji se izdvaja kada je reč o ulogama koje su Lauševića profilisale kao omiljenog među pripadnicama lepšeg pola. Još jedna Žarkova rola ostavila je naročit trag u njegovoj blistavoj karijeri - "Bolje od bekstva“ (1993) Miroslava Lekića. U tom filmu odigrao je ulogu koja, ironijom sudbine, u mnogim aspektima kao da najavljuje Lauševićevu ličnu tragediju koja će zauvek promeniti njegov život i karijeru.
Žarko Laušević je, bez sumnje, ostavio neizbrisiv trag u domaćoj kinematografiji - njegova harizma, izuzetan talenat, autentičnost u tumačenju najrazličitijih likova, pozitivnih ali i negativnih, ostali su zauvek zabeleženi okom kamere u desetinama filmova i serija. Iako, iz poznatih razloga, ne snima već više od 20 godina, njegov šarm je i danas ponekad predmet ženskih razgovora, pa s pravom možemo da kažemo da je Žarko Laušević - najveći šmeker jugoslovenskog filma.
