Odbor za standardizaciju srpskog jezika smatra da loše rešenje da se u pasošu Srbije u rubrici "državljanstvo" umesto "srpsko" upisuje isključivo "državljanstvo Republike Srbije".
To ne daje mogućnost izbora i vrlo je loše i sa jezičkog i sa nacionalnog stanovišta.
Odbor navodi da je ovo mišljenje dostavljeno predsedniku Srbije Aleksandru Vučiću, premijeru Ani Brnabić, ministrima spoljnih i unutrašnjih poslova Ivici Dačiću i Nebojši Stefanoviću i zaštitniku građana Zoranu Pašaliću.
U saopštenju iz Odbora podseća se da od 1. oktobra u pasošima Srbije u rubrici državljanstvo više neće pisati "srpsko" već "državljanstvo Republike Srbije" i da je ta izmena donesena na zahtjev Stranke za Sandžak, upućen Zaštitniku građana, što je MUP Srbije prihvatio.
Odbor ističe da u celoj proceduri zamene "srpskog" državljanstva državljnstvom "Republike Srbije" ni zaštitnik građana, ni MUP ni bilo ko drugi iz državnih organa Srbije nije našao za shodno da zatraži mišljenje nijedne filološke institucije, pa čak ni Odbora za standardizaciju srpskog jezika.
Odbor ocenjuje da vlasti u Srbiji, ili oni što imaju njihovu podršku, godinama sistemski brišu pridev "srpski", gde god im se učini da bi mogao asocirati na značenje "pripadnost Srbima" i time svesno vrše nasilje nad srpskim jezikom, izlazeći u susret onima kojima taj pridev smeta u svim značenjima i kontekstima.
"Zato, ako Srbija hoće da bude saglasna celom kulturnom svetu, i državljanstvo treba da piše kao što ga piše sav taj kulturni svet - prisvojnim pridevom -srpsko, a ne prisvojnim genitivom - Republike Srbije", ocenjuje Odbor.
U suprotnom, ističe Odbor, teško je ne pomisliti da je reč o preziru prema srpskom imenu, odnosno samoporicanju srpskog imena u samoj Srbiji.
Odbor smatra da je možda potrebno pokrenuti i inicijativu za usvajanje "zakona o zaštiti srpskog imena", budući da neće proći mnogo vremena, a da Bošnjaci ili neka druga nacionalna manjina u Srbiji ne zatraže da se promijeni i sam naziv države Srbije, jer asocira na Srbe, poput "srpskog državljanstva".
U saopštenju se podseća da su Odbor za standardizaciju srpskog jezika osnovale sve kompetentne ustanove za proučavanje srpskog jezika sa čitavog srpskog jezičkog prostora /akademije SANU, CANU i ANURS, Institut za srpski jezik SANU, sve katedre srpskog jezika, Matica srpska i SKZ/.
A DA SE SAM POGLEDALO U REČNIK
Odbor navodi da ne samo da nije zatraženo mišljenje ni od jedne filolološke institucije povodom promjene u rubrici državljanstvo u pasošu, nego niko nije pogledao ni rečnike srpskog jezika, niti srpskohrvatskog, da provere značenje reči srpski.
Odbor objašnjava da u svim tim rečnicima "srpski" ima značenje "koji se odnosi na Srbe i Srbiju".
Državljanstvo Srbije umesto "srpsko"?
Odbor obrazlaže da se "srpsko" uz odrednicu "državljanstvo" može značiti samo "državljanstvo Srbije" jer se upisuje u rubrici imenovanoj "državljanstvo", što ima značenje "pripadnost određenoj državi".
S druge strane, ističe Odbor, uz odrednicu "nacionalnost", pridev "srpski" znači "pripadnost srpskom narodu".
S obzirom na to da uz reč "državljanstvo" pojam "srpski" znači samo "onaj koji živi u Republici Srbiji", Odbor ističe da zbog toga taj termin uz odrednicu "državljanstvo" nikako nije lingvistički moguće protumačiti kao pridev "srpski" u značenju "koji pripada srpskom narodu", kako su to učinili Bošnjaci i zaštitnik građana.
Odobr podseća na primere državljanstva u pasošima Kanade, Slovenije, Hrvatske, gde uz državljanstvo piše "kanadsko", "slovenačko", odnosno "hrvatsko".
Odbor ističe da zaštitnik građana i MUP, mimo lingvistike, žele da daju vlastita tumačenja značenja reči srpskog jezika, odnosno da "nameću" svoja tumačenja, bez ikakve konsultacije sa lingvistima.
