Ko je živeo u SFRJ zna da je 22. decembar bio dan JNA, kada su se u vojsci delila odlikovanja i generalski činovi, ali i odlazilo u penziju. Kako je nastala i koliko dugo je postojala vojska čije naoružanje i danas koriste vojske svih država bivše Jugoslavije?
Jugoslovenska narodna armija nastala je 1. marta 1945. godine, kada su odlukom Vrhovnog komandanta NOV i POJ Maršala Jugoslavije Josipa Broza Tita Narodnooslobodilačka vojska i partizanski odredi Jugoslavije reorganizovani i preimenovani u Jugoslovensku armiju . Ona je tada predstvaljala oružanu snagu Demokratske Federativne Jugoslavije, a 29. novembra 1945. godine posle proglašenja Federativne Narodne Republike Jugoslavije postala je oružana sila FNRJ.
Ipak, kao datum osnivanja uzima se 22. decembar 1941. kada je Prva proleterska brigada imala prvu bitku. Osnovana je dan ranije u Rudom, na rođendan Josifa Staljina, ali je posle 1948. doneta odluka da se taj dan ne obeležava već dan "vatrenog krštenja".
Ukidanje
Jugoslovenska narodna armija je zvanično nestala 20. maja 1992. godine proglašenjem Vojske Jugoslavije kao oružane sile Savezne Republike Jugoslavije. Od jedinica Jugoslovenske narodne armije koji su ostali u Bosni i Hercegovini nastala je Vojska Republike Srpske, a od jedinica u Hrvatskoj Vojska Republike Srpske Krajine.
JNA se sastojala od vidova, rodova i službi. Vidovi su bili: kopnena vojska, ratno vazduhoplovstvo i protivvazdušna odbrana i ratna mornarica. Rodovi su bili: pešadija, artiljerija, artiljerijski-raketne jedinice protivvazdušne odbrane (u sva tri vida JNA), oklopne jedinice, inženjerija, ABH odbrana, veza i granične jedinice. Službe u JNA bile su: tehnička služba, građevinska služba, intendantska služba, saobraćajna služba, vazduhoplovno-tehnička služba, organi bezbednosti i vojna policija, sanitetska služba, veterinarska služba, finansijska služba, administrativna služba, pravna služba, geodetska služba, muzička služba i informatika u OS. Krajem 80-ih godina VOJIN (Vazdušno osmatranje, javljanje i navođenje) postao je rod vojske.
Vojna obaveza u JNA bila je opšta. Sastojala se od regrutne obaveze, obaveze služenja vojnog roka od godinu dana, i služenja u rezervnom sastavu.
U JNA se dodeljivala diploma 'primernim vojnicima', tj. onima koji su se tokom služenja vojnog roka značajno istakli u razvijanju drugarstva,bratstva i jedinstva, i savladavanju vojne obuke.
Dan JNA
Dan Jugoslovenske narodne armije ili samo Dan armije bio je praznik oružanih snaga Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ) i ustanovljen je naredbom Vrhovnog komandanta oružanih snaga i ministra narodne odbrane FNRJ maršala Josipa Broza Tita od 20. oktobra 1947. godine. Obeležavao se 22. decembra u znak uspomene na 1941. godinu i formiranje Prve proleterske udarne brigade, prve operativne i regularne jedinice Narodnooslobodilačke vojske.
U čast Dana armije Savezni sekreterijat za narodnu odbranu je svake godine dodeljivao nagradu "Dvadesetdrugi decembar", a povodom svake desetogodišnjice Jugoslovenske narodne armije (JNA) Savezni sekretarijat je dodeljivao jubilarne spomen-medalje.
Moćna sila
JNA je krajem odamdesetih imala preko 220 hiljada ljudi stalnog sastava pod oružjem, a u slučaju rata, mobilizacijom je mogla narasti na preko milion i po ljudi. JNA je kako mnogi navode bila treća po redu vojna sila u Evropi, a neki su je procenjivali kao petu ili sedmu u svetu. Nakon završetka Drugog Svetskog rata, sa više od 800.000 prekaljenih boraca i celokupnom logistikom, bila je u samom vrhu evropskih vojski, na pobedničkoj i antifašističkoj strani.
Budite bolje informisani od drugih, PREUZMITE MONDO MOBILNU APLIKACIJU.
(Mondo/RTS)
