ZABORAVLJENA PRESTONICA SRBIJE: Mesto od 1.000 stanovnika je 13 dana bilo naš GLAVNI GRAD

Ratni vihor koji je 1914. godine zahvatio Srbiju primorao je državni vrh na povlačenje iz Beograda ka unutrašnjosti zemlje. Zajedno sa kraljem, vladom i vojskom bežao je i veliki broj civilnog stanovništva. I tako se dogodilo da jedna mirna varošica na jugozapadu postane ratna prestonica Srbije i poprište prave istorijske drame.

Jer, upravo je Raška u jesen 1915. u vreme kada je imala tek nešto više od 1.000 stanovnika, 13 dana bila ratna prestonica Srbije.

To je verovatno bio spektakularan i strašan prizor. Na čelu sa kraljem Petrom, regentom Aleksandrom, Nikolom Pašićem i ostalim članovima vlade, u Rašku se sjatila bukvalno cela Srbija, bežeći od ratnih strahota koje su već zahvatile sever zemlje.

Najznačajnije mesto u celoj zemlji tih dana je postala kuća raške porodice Kursulić. Upravo tu je, od 31. oktobra do 12. novembra 1915. održano čak 11 sednica vlade Kraljevine Srbije na kojima se raspravljalo o daljoj sudbini zemlje i naroda.

Kuća Kursulića, dobrostojećih lokalnih trgovaca, potrajala je do današnjih dana i u njoj se od 2015. godine nalazi gradska biblioteka i Centar za kulturu i obrazovanje "Gradac" u čijem sklopu je i galerija savremene umetnosti. Povodom 100 godina od sudbonosnih događaja iz Prvog svetskog rata ovde je otvorena spomen soba "Raška - ratna prestonica Kraljevine Srbije 1915".

U sobi se mogu videti brojne fotografije, dokumenta, naoružanje, uniforme, kao i pozamašan broj umetničkih predmeta i komada originalnog nameštaja iz tog perioda. Sve kako bi se što detaljnije dočarao ambijent u kome je boravila i sastančila vlada Kraljevine Srbije u novembru 1915. godine.

Ipak, najvredniji eksponat ove trajne postavke je retko fototipsko izdanje Miroslavljevog jevanđelja, najznačajnijeg ćiriličnog spomenika srpsko-slovenske pismenosti iz 12. veka. Upravo u kući Kursulića ovo delo neprocenjive vrednosti predato je na čuvanje državnoj blagajni sa kojom će preći Albaniju.

(MONDO/Istorijskizabavnik.rs)