Banatska klisura u jugozapadnoj Rumuniji važi za kolevku evropske civilizacije jer Srbi tu žive više od 1.000 godina.
Banatska klisura je oblast u jugozapadnoj Rumuniji koja obuhvata južno podnožje planine Lokva, Krak Almaša i Sretinje prema reci Dunav. Kod srpskog stanovništva ovaj naziv proširio se na ceo prostor između reka Nere i Dunava sve do Đerdapa.Reka Dunav je isklesala najveću i najmoćniju klisuru u Evropi. Tu se kriju tragovi civilizacije koja je imala razvijenu kulturu i arhitekturu još pre osam hiljada godina. Ta civilizacija je imala prvi solarni kalendar na svetu.
Pogledajte fotografije Banatske klisure
SRBI OVDE ŽIVE VEĆ HILJADU GODINA! Kolevka evropske civilizacije nastala pod Treskovcem, imali su i astronomski FENOMEN!
Poznavanje kalendara omogućilo je čoveku tog doba da napusti nomadski i započne sedelački način života. Do tog saznanja, stanovnici Lepenskog vira koji se nalazi na desnoj, srpskoj strani Đerdapske klisure, došli su zahvaljujući planinskom vrhu zvanom Treskovac koji se nalazi na rumunskoj strani i on je najveći planinski vrh u Đerdapskoj klisuri.
Na dan letnje ravnodnevnice 21. juna, na Treskovcu se sunce "rađa" dva puta i to predstavlja jedinstven astronomski fenomen u celom svetu. Prvim stanovnicima Lepenskog vira bio je putokaz dvostruki izlazak sunca koje se kretalo ka istočnom horizontu i tako su oni povezali smenu godišnjeg doba da bi znali kada mogu da seju i žanju.
Taj trenutak je prelomio kako bi mogli da donesu važnu odluku - formiranje naselja na ovim prostorima. Tako su započeli novi način života - sedelački. Treskovac su doživljavali kao neku vrstu božanstva gde su gradili svoja prva svetilišta. Ispod Treskovca se nalazi najstarije srpsko naselje - selo Svinica. Tu Srbi žive još od 1020. godine. Oni su se tu naselili iz južne i Stare Srbije i do danas su uspeli da sačuvaju svoj arhaičan govor.
Najveći broj Srba pristigao je u Banatsku klisuru pod seobom Arsenija Čarnojevića u 15. i 17. veku. Ugarski kralj Matija Kovran je napisao i poslao pismo papi 1483. godine i saopštio mu je da se u njegovo kraljevstvo u poslednje četiri godine (1479-1483) doselilo oko 200.000 Rascijana. Rascijani je bio naziv sa Srbe od strane Ugara. Banat su Ugri nazivali Raškom.
Ratovi, progoni, seobe i deobe su vekovima pratili Srbe u ovom području. Srba (oko 850 do 900) danas ima u opštinama Sokolovac, Belobreška, Svinica, Stara Moldava, Srpska Požežena, Ljupkova, Radimna, Prnjavor i Mačević. Od svih Srba koji danas žive u Rumuniji, čak četvrtina njih živi u Banatskoj klisuri. Najviše Srba ima u selu Svinica.
U ovoj regiji rođeni su i neki od najuglednijih Srba koji su ostaviili veliki trag u istoriji. Jedan od njih je Emilijan Josimović koji je bio prvi profesor arhitekture u Srbiji i prvi srpski urbanista koji je još daleke 1867. godine uradio prvi urbanistički plan starog jezgra Beograda od Kalemegdana do Slavije.
(MONDO/RTS)
