Manastir Manasija očarava svojim uzvišenim izgledom.
Smešten iznad reke Resave, okružen jakim zidinama, krije se jedna od najlepših građevina srpske srednjovekovne kulture, manastir Manasija. Poznatiji i pod nazivom Resava, svojim izgledom ova svetinja mnoge ostavlja bez daha.
Nalazi se na teritoriji Pomoravskog okruga, u blizini , a pripada čuvenoj "Moravskoj školi". Manasija je zadužbina despota Stefana Lazarevića čije se mošti nalaze u južnom delu crkve, ispod bele mermerne ploče.
Istorija manastira
Manastir je podignut u 15. veku. Njegova izgradnja je počela 1407, a završena je 1418. godine. Građen je po uzoru na Ljubostinju i Ravanicu, a zadužbina je čuvenog despota Stefana Lazarevića.
Manasija i Resavska škola doživele su tragičnu sudbinu tokom turskih osvajanja. Turci su zauzeli manastir 1458. godine, pretvarajući ga u džamiju i uništavajući dragoceni arhiv Resavske biblioteke. Deo kaluđera povukao se s poslednjim Brankovićima u Srem i nastavio rad u fruškogorskim manastirima, dok su drugi otišli u Vlašku, a zatim u Rusiju. Poneli su sa sobom pravopisna pravila i spise Konstantina Filozofa.
Ostalo je zabeleženo da su Turci, osvojivši Manasiju, "svetiteljima poizbadali oči, zidove izgrebali i veliku skaradnost pričinili". Međutim, kad su došli do freske Arhangela Mihaila u nameri da unište njegov lik, on se, kaže predanje, ukazao pred njima, pa su Turci uplašeni od onoga što vide, odustali od skrnavljenja. Otud je jedan od očuvanih likova na freskama upravo lik arhangela Mihaila.
U NJEMU SE ČUVAJU MOŠTI DESPOTA STEFANA LAZAREVIĆA: Visoke zidine manastira Manasija skrivaju bogatu istoriju
Manastir je više puta stradao, a 1474. godine ostaje bez zvona zbog izdaje jednog kaluđera. Nakon brojnih nedaća koje su ga zadesile njegova obnova je završena 1735. godine. Dokaz za to je natpis uklesan na dvema pločama. Godine 1832. Miloš Obrenović je posetio Manasiju, nakon čega je, 1844. godine, započeta obnova manastira. Priprata je potpuno prezidana, postavljeni su novi prozori i vrata, a unutrašnjost crkve je izmalterisana.
Od 1954. godine Manasija postaje ženski manastir, a nekoliko decenija kasnije za potrebe rastućeg sestrinstva sagrađen je i savremeni konak koji se nalazi na istočnom delu porte.
Arhitektura ostavlja sve bez daha
Sam manastir i celo njegovo područje je okruženo visokim bedemima, koji su imali odbrambenu ulogu. Manasiju okružuje 11 kula koje su povezane odbrambenim zidovima, jedino je Despotova kula izuzetak, jer se u nju ne može ući sa bedema. Crkva koja se nalazi u manastirskom naselju posvećena je Svetoj Trojici, a živopis koji se svrstava u najljepše u cijeloj Srbiji radili su najbolji solunski majstori.
Bez obzira na veliku oštećenost i neočuvanost, živopis Manasije spada u red najvećih dometa srpskog srednjovekovnog slikarstva. Iako je sačuvana samo trećina fresaka u manastiru, živopis Manasije spada u red najvećih dostignuća srednjovekovnog fresko-slikarstva. Na zapadnom delu nalazi se freska na kojoj despot Stefan Lazarević drži u jednoj ruci povelju, a u drugoj model manastira.
Grobnica despota Stefana Lazarevića
Prva sistematska arheološka istraživanja manastira Manasije počela su 2005. godine, a grobnica sa moštima despota Stefana otkrivena je u jesen 2006. godine. Arheolozi tvrde da je grobno mesto u jugoistočnom uglu crkve poslednjih decenija unosilo veliku zabunu u nastojanju da se definiše gde je despot sahranjen.
Otkrivene su i istražene dve zidane grobnice iz 15. i 18. veka. Prema istorijskim izvorima, realno je pretpostaviti da je u starijoj sahranjen Kolojan Rusota, ličnost sa značajnim uticajem na dvoru despota Stefana ali i Đurđa Brankovića, ističu arheolozi Zavoda za zaštitu spomenika.
Jedna od najvećih misterija bila je ta što se nikako nije moglo tačno utvrditi gde počivaju mošti despota Stefana. Međutim, višedecenijska nagađanja prekinuta su analizom ostatka koja su pronađena u Manasiji i prema njoj je, sa 99,93 posto, utvrđeno da su ostaci pripadali despotu Stefanu.
BONUS VIDEO:
(Mondo/A.V.)
