Pre nego što je postao poznata pijaca, prostor današnjeg Zelenog venca u 19. veku krasilo je malo jezero, koje je bilo omiljeno izletište Beograđana. Na njegovoj obali nalazila se čuvena kafana "Zeleni venac", koju je vodila mlada Saksonka. Gostionica je naziv dobila po limenom vencu zelene boje, koji je visio umesto firme. Veruje se da je upravo ova kafana dala ime čitavom kraju.
Na jezeru su bili privezani čamci za vožnju, a među redovnim gostima bila je i kneginja Ljubica Obrenović.
Pivo, bašta i neuspešni planovi
Na mestu današnje pijace nekada se nalazila i kafana "Manojlova bašta", u kojoj je 1834. prvi put u Beogradu točeno pivo, nabavljano iz Zemuna. Međutim, tokom 1840-ih prostor je isušen, a sredinom veka rodila se ideja o izgradnji Narodnog pozorišta. Ipak, zbog podvodnog tla radovi su ubrzo obustavljeni.
U tom periodu prvi put se pominje i postojanje pijace koja je bila preteča one koju danas poznajemo.
Prva beogradska pijaca van Velike pijace
Zeleni venac bio je prva pijaca u Beogradu, osim tadašnje Velike pijace, koja se javlja u izvorima. Postoji zabeležena žalba iz 1847. godine u kojoj nekoliko abadžija ističe da ne mogu da izdaju dućane, jer su "od Zelenog venca jako udaljeni, pa time i od pazara".
Na planu grada iz 1878. godine ovaj prostor je označen kao trg, a nekoliko godina kasnije tu je formirana stalna fijakerska stanica. Početkom 20. veka Zeleni venac bio je prekriven zelenilom i veruje se da je imao i funkciju parka.
Nastanak pijace kakvu danas poznajemo
Zvanično, današnja pijaca Zeleni venac otvorena je 1926. godine, sa zgradom izgrađenom u stilu kineske pagode. Međutim, postoji i podatak da je već 1918. na kuli te pijace održana prva skupština piljara Srbije.
U početku, pijaca je zauzimala znatno veći prostor nego danas. Tezge su prodavci morali sami da prave, isključivo od drveta, a pijačna taksa naplaćivana je na osnovu vrednosti robe, od njenog dolaska do prodaje.
Roba je dopremana uglavnom zaprežnim kolima iz okolnih sela: Višnjice, Slanaca, Velikog sela, Ovče, Borče, kao i iz krajeva oko Obrenovca i Uba.
Pijačni život, nekad i sad
Radno vreme pijace bilo je od 5 do 16 časova, što je bilo duže nego kod drugih gradskih pijaca koje su radile do 13 časova. Kraj radnog vremena najavljivan je prvo klepetušom, potom zvonom, a kasnije i razglasom.
Najčešće su se prodavali mlečni proizvodi, kao i meso živine, ćurki, pačića i gusaka.
Zeleni venac danas, spoj tradicije i modernosti
Kada je 1956. godine otvoren Brankov most, autobuske stanice iz Karađorđeve ulice i kod glavne železničke stanice premeštene su baš na Zeleni venac, pa je tada ovaj deo Beograda postao znatno prometniji po pitanju saobraćaja.
Nakon rekonstrukcije, pijaca Zeleni venac postala je jedna od najmodernijih na Balkanu. Ipak, zadržala je duh tradicije i ostala važno mesto snabdevanja i susreta Beograđana.
BONUS VIDEO:
