ZDRUŽENOM AKCIJOM UNUTRAŠNJIH I SPOLJNJIH NEPRIJATELJA UBIJEN JE KRALJ ALEKSANDAR: Jugoslavija je svima bila trn u oku

Uzvikujući “Živeo kralj” na francuskom, tog popodneva 9. oktobra 1934. godine u Marseju, iz gomile na trgu ispred palate Berze iskočio je jedan čovek noseći u desnoj ruci buket cveća.

Profimedia

Naskočivši na papučicu automobila, odbacio je buket i iz pištolja ispalio više hitaca u kralja. Pukovnik Piole, koji je bio najbliži, sa konja je sabljom ubicu oborio na zemlju. Atentator je i u padu, sa zemlje, nastavio da puca na sve oko sebe.

Masa je linčovala atentatora kojeg je policija prethodno uspela da rani, i on je ubrzo preminuo.

Smrtonosne hice ispalio je bugarski terorista, pripadnik Unutrašnje makedonske revolucionarne organizacije (VMRO) Vlado Georgijev Černozemski.

Černozemski je u kralja ispalio četiri metka a jednim je lakše ranio francuskog ministra inostranih poslova, člana francuske "akademije besmrtnih" Luja Bartua koji je usled neadekvatne medicinske pomoći iskrvario i umro.

Oko atentata sarađivale su ustaše i VMRO, koji nisu želeli da Hrvati i Makedonci žive u kraljevini Jugoslaviji nego u nezavisnim državama, Makedoniji i Hrvatskoj.

U sam čin atentata su bile umešane i strane sile, pre svih Musolinijeva Italija, koja je imala teritorijalne pretenzije ka Jugoslaviji, odnosno njenoj jadranskoj obali.

I pored pokušaja destabilizacije kraljevine ubistvom kralja, Jugoslavija je čak nakratko stabilizovana. Aleksandra Karađorđevića su, pored većine Srba, iskreno žalili mnogi Slovenci i jugoslovenski opredeljeni Hrvati. O njemu se govorilo kao o "kralju-ocu" i "kralju-vojniku", kome je Narodna skupština ubrzo dala zvaničnu titulu "Kralj Ujedinitel".

U jesen 1934. godine Кarađorđev praunuk imao je punih 46 godina i 20 godina vladarskog staža.

Bio je drugi kralj Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i prvi kralj Kraljevine Jugoslavije.

Pre Majskog prevrata, dok je Srbijom vladala dinastija Obrenovića, Aleksandar je živeo van države, uglavnom školujući se.

Njegov otac Petar I je nakon Majskog prevrata 1903. godine došao na presto, a Aleksandrov stariji brat Đorđe se odrekao prestola, čime je Aleksandar postao prestolonaslednik.

Kao regent svom ocu od 24. juna 1914. godine, bio je i vrhovni zapovenik srpske vojske u Prvom svetskom ratu gde je stekao ugled dobrog ratnika i nadarenog vojskovođe.

Nakon rata nastala je Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, čiji je on kralj posao 1921. godine, kada je umro Petar I Karađorđević.

Od 3. oktobra 1929. godine kralj Aleksandar I bio je vrhovnih vladar preimenovane države – kraljevine Jugoslavije.

U miru se pak suočio sa ozbiljnim problemima. Novostvorena državna zajednica bila je zemlja velikih razlika i suprotnosti – nacionalnih, verskih, političkih, ekonomskih, klasnih i kulturnih a Aleksandar, čvrsto opredeljen za očuvanje jedinstvene države imao je mnogo protivnika.

Njegovom ubistvu u Marseju prethodilo je nekoliko neuspelih atentata.

Godine 1916. u Solunu je pokušan atentat na regenta Aleksandra I Кarađorđevića, zbog čega je Dragutin Dimitrijević Apis osuđen i pogubljen.

Nakon usvajanja Vidovdanskog ustava 1921. godine, komunisti su organizovali neuspešan atentat na kralja Aleksandra I Кarađorđevića.

Decembra 1933. godine Petar Oreb i Ivan Herničić, pripadnici ustaškog pokreta, pokušali su da ubiju kralja Aleksandra prilikom njegove posete Zagrebu, što je sprečila jugoslovenska policija.

Кralj Aleksandar sahranjen je 18. oktobra na Oplencu u zadužbini njegovog oca Petra I Кarađorđevića.

(MONDO)

Budite bolje informisani od drugih, PREUZMITE MONDO MOBILNU APLIKACIJU.