Invalidsku penziju koja u proseku iznosi 42.000 dinara u Srbiji prima više od 230.000 građana, a na nju imaju pravo oni građani koji trajno izgube radnu sposobnost. Ovo se odnosi na promene u zdravstvenom stanju koje su nastale nakon povrede na radu, bolešću ili profesionalnim oboljenjem, a koje ne mogu da se izleče ili uklon rehabilitacijom.
Koji su uslovi za invalidsku penziju?
Ukoliko je uzrok invalidnosti povreda na radu ili profesionalno oboljenje, onda radni staž nije uslov za invalidsku penziju. Ako je invalidnost posledica bolesti ili povrede van rada, potrebno je najmanje pet godina radnog staža, odnosno staža osiguranja. Izuzetak su oni građani kod koji su radnu nesposobnost izgubili ranije.
Tako, ako je invalidnost nastupila do 20. godine života, potrebno je godinu dana staža, za invalidnost do 25. godine, uslov su dve godine staža, dok će građani kod kojih je invalidnost nastupila do 30. godine, invalidsku penziju primati ukoliko su pre toga ostvarili tri godine staža.
Šta se smatra povredom na radu?
Povredom na radu smatraju se povrede nastala na poslu, u toku obavljanja posla i u uzročnoj vezi su sa poslom. Pod povredom na radu je uračunata i ona koja se dogodila na putu od stana od mesta rada i obrnuto, kao i na službenom putu.
Računa se i povreda koju osiguranik pretrpi učestvujući u akcijama spasavanja ili odbrane od elementarne nepogode, u vojnoj vežbi, na radnom kampu ili takmičenju. Profesionalne bolesti su bolesti nastale u toku osiguranja, prouzrokovane dužim neposrednim uticajem procesa i uslova rada na radnim mestima, odnosno poslovima koje je osiguranik obavljao.
Kolika je invalidska penzija?
Prema podacima PIO fonda, prosečna invalidska penzija iznosi 42.150 dinara. Najviše invalidske penzije imaju penzioneri iz grupe zaposlenih, koji u proseku primaju oko 43.400 dinara mesečno, a iza njih su penzioneri iz grupe samostalnih delatnosti, koji primaju oko 40.700.
Najniža primanja od svih imaju penzioneri u kategoriji poljoprivrednika, koji mesečno u proseku primaju tek nešto manje od 21.000 dinara. Inače, iznos invalidske penzije određuje se na isti način kao i starosna penzija, s tim što se prilikom obračuna uvećava i za dodati staž koji zavisi od navršenih godina života i pola osiguranika. Ako je invalidnost prouzrokovana povredom na radu ili profesionalnom bolešću, penzija se obračunava prema penzijskom stažu od 40 godina, što znači da će osiguranik imati penziju kao da je radio 40 godina.
Dokumentacija za invalidsku penziju
Lista dokumentacije koju je potrebno dostaviti PIO fondu prilikom podnošenja prijave za invalidsku penziju je dugačka.
Potrebni su obrazac izdat od strane izabranog lekara sa originalnom medicinskom dokumentacijom, potvrda o radnom mestu sa opisom poslova koje osiguranik obavlja u momentu podnošenja zahteva, prijava o povredi na radu, ukoliko ju je osiguranik pretrpeo, dokaz o regulisanom vojnom roku, dokaz o korišćenju prava, odnosno evidenciji kod Nacionalne službe za zapošljavanje, fotokopija lične karte ili uverenje o prebivalištu (dokaz kojim se potvrđuje identitet), fotokopija zdravstvene knjižice, dokazi o stažu osiguranja navršenom u Republici Srbiji (zaključena radna knjižica, uverenje o beneficiranom stažu, druge javne isprave o stažu) u originalu ili overenoj fotokopiji…
Građani koji su obavljali samostalnu delatnost treba da dostave uverenje o obavljanju samostalne delatnosti koje izdaje nadležni organ opštine, odnosno odgovarajuće udruženje ili savez (za period do 31. decembra 2005. godine), odnosno rešenje Agencije za privredne registre (za period od 01. januara 2006. godine.)
Potom, potrebno je dostaviti uverenje Poreske uprave o plaćenom doprinosu za penzijsko i invalidsko osiguranje (sa iskazanim osnovicama doprinosa i iznosom uplaćenog doprinosa) za period obavljanja samostalne delatnosti. Ovo uverenje nije potrebno za samostalne umetnike, filmske radnike i sportiste do 31. decembra 2002. godine, a za sveštenike i verske službenike do 31. avgusta 2004. godine.
Poljoprivrednici treba da dostave uverenje Poreske uprave o plaćenom doprinosu za penzijsko i invalidsko osiguranje (sa iskazanim osnovicama doprinosa i iznosom uplaćenog doprinosa) izdato za period obavljanja poljoprivredne delatnosti.
Na kraju, građani koji su radili u inostranstvu, treba da dostave dokaz o stažu u inostranstvu.
Bonus video:
(Nova, Mondo, I.L.)