Italijani su danas obeležili 75. godišnjicu oslobođenja od nemačke okupacije ali i fašizma u Drugom svetskom ratu, pevajući poznatu partizansku pesmu "Bella ciao" sa prozora i terasa svojih domova.
Neki su pevali tu pesmu, a neki su je puštali, na državni praznik Dan oslobođenja, koji se ove godine, silom prilika proslavlja kod kuće.
Tradicionalni skupovi i ceremonije nisu održani zbog oštrih mera uvedenih radi suzbijanja korona virusa.
Avioni ratnog vazduhoplovstva danas su nadletali Rim i u vazduhu ostavljali crvene, bele i zelene tragove, u bojama zastave Italije.
Pesma "Bella ciao" važila je za himnu antifašističkog pokreta ali i partizanskog otpora nemačkoj okupaciji Italije, od septembra 1943. do aprila 1945. godine. Pre toga su se Italijani borili u Evropi i Africi na stani Sila osovine, ali samo dve godine i po godine pod Nemcima su bile dovolje da sada baštine antifašistički diskurs koga se, s druge strane, neke zemlje pobednice stide i svim silama upiru da "prerade" istoriju.
Ovo je lepa prilika da se podsetimo šta je zapravo fašizam i zašto ga većina pogrešno izjednačava sa nacizmom.
Fašizam je ideologija radikalnog autoritativnog nacionalizma, pojašnjava Vikipedija, koju karakteriše moć diktatora, nasilna kontrola opozicije i kontrola sredstava proizvodnje, razmene i distribucije.
Fašizam je originalno italijanski "izum" iz dvadesetih godina XX veka, a kasnije je postao naziv za ideologije i pokrete koji smatraju kako je država a ne pojedinac ili porodica temelj ljudskog društva, pa tako treba u potpunosti nadzirati svaki aspekt društvenog života. Takvih pokreta, ali i političkih partija koje ne formalno ne zagovaraju fašizam ali se shodno njegovim uzusima ponašaju, ima poprilčno i danas u Evropi ali i svetu.
Fašizam je državno uređenje koje radikalno ograničava ljudska prava "radi veće stabilnosti i bržeg napretka". Fašizam se protivi komunizmu, konzervativizmu, demokratiji, individualizmu, liberalizmu, materijalizmu, pacifizmu i političkom pluralizmu.
Fašizam je ime dobio po pokretu koji je u Italiji osnovao socijalista i novinar Benito Mussolini, koji je zemljom autokratski vladao do 1922. do 1943. godine. Fašizam je poslužio kao inspiracija za mnoge druge pokrete u Evropi i svetu pre drugog svetskog rata, od kojih je najpoznatiji nacionalsocijalizam (nacizam) koji je vladao Nemačkom od 1933. do 1945. godine.
A razliku od fašizma, nacizam Adolfa Hitlera se zasniva na rasnim teorijama, mada je pozicija autokratskog lidera u društvu u kome je "država sve" veoma slična.
Fašizam je, pored Italije, u prošlom veku bio raširen i u Španiji i Portugalu, a te tri zemlje su i danas najsiromašnije u EU.