Džabalija je treći najveći palestinski izbeglički kamp i najveći u Gazi. Bliskoistočna favela, ili sirotinjski kvart, trošne betonske zgrade i poluasfaltirani putevi kojima trče deca i tinejdžeri koji čine polovinu stanovništva Pojasa Gaze. Kamp se nalazi na severu Gaze na površini od 1,4 kvadratna kilometra. Prema zvaničnom spisku organa UN, tamo živi 114.000 ljudi. Osnovan je 1948. godine. To je jedan od 68 zvaničnih i deset nezvaničnih palestinskih izbegličkih kampova koje je osnovala UNRVA (Agencija Ujedinjenih nacija za pomoć i rad), uglavnom kasnih 40-ih i tokom 50-ih godina u Jordanu, Siriji, Libanu i na palestinskim teritorijama. Danas su ovi kampovi stalni dom za najmanje pet miliona ljudi.
Džabalija se nalazi severno od grada Gaze, u blizini istoimenog sela. Nastala je dolaskom izbeglica iz južne Palestine, od kojih je veliki deo došao iz izraelskih naselja kao što su Ašdod, Jafa, Lod, Ramla i Ber Ševa. U početku je to bilo naselje od ukupno 35.000 izbeglica. Međutim, danas na površini nešto većoj od kvadratnog kilometra živi više od 100.000 ljudi. Prema ovim podacima, Džabalija je jedno od najgušće naseljenih mesta na zemlji.
Na sajtu UNVRA navodi se da su higijenski uslovi veliki problem u Džabaliji, s obzirom da je 90 odsto vode nepodesno za upotrebu. Džabalija je kamp najbliži graničnom prelazu Erez. Prema kancelariji UN OCHA (Kancelarija za koordinaciju humanitarnih poslova), pre Druge palestinske intifade 21.000 ljudi je svakog dana prelazilo granicu sa Izraelom na putu na posao. Međutim, od početka pobune u septembru 2000. godine, a posebno nakon što je Hamas preuzeo Gazu 2007. godine, blokada i ograničenja kretanja su se povećala.
Prema OCHA, u junu 2023. godine, oko 42.000 ljudi dobilo je dozvolu da napusti Gazu, a 55.000 ljudi je dobilo dozvolu za ulazak. Na toj palestinskoj teritoriji ima više od dva miliona stanovnika. Njihov glavni izvor prihoda za život postala je strana pomoć. Većina stanovnika je nezaposlena.
Prema podacima na sajtu UNRVA, u kampu Džabalija postoje 32 'instalacije' te agencije UN. Ima 16 školskih zgrada sa 26 škola. Šest zgrada održava nastavu u jednoj smeni, a deset u dve smene. Postoji jedan centar za distribuciju hrane. Unutar kampa se nalaze dva doma zdravlja i jedan u njegovoj blizini. U okviru kampa rade dva centra za socijalni rad, jedna javna biblioteka, sedam javnih česmi sa vodom i jedna kancelarija koja rešava sanitarne i tehničke probleme.
UNRVA kao najveće probleme navodi nestanak struje, kontaminiranu vodu, izuzetno veliku gustinu naseljenosti i nedostupnost građevinskog materijala. Jedna od glavnih karakteristika kampa je prenaseljenost i nedostatak životnog prostora, navodi se u rezimeu UNRVA. Skloništa su izgrađena veoma blizu jedno drugom i postoji nedostatak prostora za rekreaciju i društvene aktivnosti. U mnogim slučajevima, porodice moraju da izgrade dodatne spratove kako bi napravile prostor za članove porodice. Ovo se radi spontano i bez građevinskih standarda. Mnogi ljudi žive u uslovima koji su ispod svakog standarda za dostojanstven život.
Džabalija ima veliki politički značaj. Tu je počela Prva intifada, decembra 1987. Kamp je često poprište najžešćih sukoba Palestinaca i Izraelaca. Takođe se smatra jednim od glavnih uporišta Hamasa. Palestinski pisac Atef Abu Saif, autor šest romana, koji je danas ministar kulture u palestinskoj samoupravi na Zapadnoj obali, rođen je i odrastao u Džabaliji. Ujutro 7. oktobra, kada je najnoviji rat protiv Gaze počeo upadom Hamasa u Izrael, Saif je bio u Džabaliji. Trenutno vodi ratni dnevnik iz Gaze, čije izvode objavljuje Vašington post.
Izeldin Abuelaiš je poznati palestinski lekar, takođe rođen i odrastao u Džabaliji. Studirao je u Gazi, a zatim na medicinskom fakultetu u Egiptu. On je prvi palestinski lekar koji radi u izraelskoj bolnici i aktivno promoviše izraelsko-palestinsko pomirenje. Njegove tri ćerke (imao je osmoro dece) poginule su u granatiranju Džabalije u sukobu 2009. godine. To ga je podstaklo da se još snažnije zalaže za poboljšanje odnosa između zaraćenih strana. Danas živi u Torontu, gde je emigrirao 2011. godine sa svojom preživelom decom. Objavio je memoare: "Neću mrzeti: Putovanje doktora iz Gaze u mir i ljudsko dostojanstvo".
Mahmud Abdel Rauf al-Mabhuh, Hamasov glavni čovek za logistiku i nabavku oružja, koji je navodno bio jedna od glavnih karika u uspostavljanju odnosa sa Iranskom revolucionarnom gardom, takođe je bio poznati stanovnik Džabalije. Ubijen je u pokušaju atentata 2010. od strane agenata Mosada u hotelu sa pet zvezdica u Dubaiju, što je izazvalo diplomatske probleme jer su atentatori koristili falsifikovane strane pasoše da bi došli do lidera Hamasa.
BONUS VIDEO:
(MONDO/Jutarnji list)