Da ne bude zabune akronim BHSC znači, bošnjački, hrvatski, srpski i crnogorski, poredjano po abecednom redu. Dakle, ako je tačno to što sam napisao onda je prostor koji bismo mogli nazvati ex Yu naseljen poliglotama.

Ljudima koji po rodjenju govore, pišu, čitaju ili se bar služe sa najmanje 4 jezika. Uz to moglo bi se reći da značajan deo te populacije rudimentarno razume bar još dva. Makedonski i slovenački a mnogi se još snalaze i sa bugarskim.

I sve to bez napornog učenja i studija već uglavnom rodjenjem se dobiju ona prvopomenuta 4 jezika. E sad, bajkovitoj predstavi o balkanskoj, gotovo natprirodnoj, poliglotiji sasvim drugo značenje daju tvdnje da je u osnovi reč o ipak jednom jeziku i nekolikim lokalnim varijacima. Poslednji u redu onih koji stoje na takvom stanovištu su američke diplomate. Naime, do javnosti je dospelo da je američka administracija izrazila je zabrinutost zbog prakse da se bošnjački, hrvatski, i srpski tretiraju kao različiti jezici.

U internom dokumentu Glavnog inspektorata američkog državnog sekretara naslovljenog sa „Balkanska jezička problematika” iznosi se zaključak da su jezici koji se govore u Bosni, Hrvatskoj i Srbiji bazično lingvistički isti.

Ja tu pridodajem o najmladje proglašeni crnogorski pa eto balkanskog lingvističkog kompleta. Ko kafa, kava ili kahva s ratlukom. Pedantni i praktični Ameri proverili sve što je trebalo i zaključili da je reč o „dijalektima jednog jezika”, uz sugestiju da bi bilo dobro kada bi takav stav bio prihvaćen jer bi to doprinelo uštedi na obuci službenika. Inače, u Beogradu, Podgorici, Sarajevu i Zagrebu, i ovo je poredjano po abecednom redu, sve češće je mogućno sresti diplomate koji govore neku mešavinu narečenih BHSC dijalekata.

Toliko od njih. Što se ovdašnjih eksperata tiče nedavno je pažnju privukla hrvatski lingvista Snježana Kordić. Ona je u knjizi „Jezik i nacionalizam”, objavljenoj prošle godine, napisala da svi narodi u regionu – Hrvati, Srbi, Crnogorci i Bošnjaci govore istim jezikom. „U lingvistici je definisano da se radi o istom jeziku ako je najmanje 81 odsto osnovnog rečničkog blaga zajedničko, a Hrvati, Srbi, Bošnjaci i Crnogorci kad govore standardnim jezikom imaju 100 odsto zajedničko osnovno rečničko blago”, navela je Snježana Kordić. To i nije novo stanovište.

Oni koji duže pamte setiće se i ranijih sporova o tome da li ono što sada nazivano različitim jezicima ima zajednički koren i suštinski jeste jedan jezik. Naravno, nekako je uvek u središtu lingvističkih sporova bilo trvenje o posebnosti srpskog i hrvatskog jezika, odnosno jezičke varijante. Ponekad su stručne rasprave ličile na debatu šta je starije, koka ili jaje pa i poprimale anegdotske oblike. Meni je nekako najrečitija i najduhovitija dosetka koju je upotrebila Desanka Maksimović. Na jednom, nazovimo to, jezikoslovnom skupu održanom negde ’70 prošloga veka, posle oštre debate pesnikinja je, kada su je upitali za mišljenje, upotrebila sledeću ilustraciju.

U Hrvatskoj postoji grad Hlebine, u njemu je dom po kojem posluje kućanica. U Srbiji je grad Kruševac u kojem je kuća po kojoj posluje domaćica. Preskočiću kako je pesnikinja nazvala one koji su se na pomenutom jezikoslovnom skupu žučno sporili o tome da li Srbi i Hrvati govore istim ili različitim jezikom. Da je ipak reč o nečem “drugom” nekako svedoči sve što se na ex Yu prostoru decenijama unazad dogodilo. To već pomenuta Snježana Kordić u knjizi kvalifikuje tvrdnjom da je pravo na jezik na prostoru bivših jugoslovenskih republika postalo opravdanje za ekstremni nacionalizam.

Reakcije nacionalno osvešćenih zamislite sami.