Rak slepog creva je zloćudni tumor koji se do sada veoma retko dijagnostikovao. Međutim, kako navode naučnici iz Sjedinjenih Američkih Država, ta situacija se promenila, posebno među milenijalcima i pripadnicima generacije X. Zašto dolazi do razvoja raka slepog creva? Istraživali smo o karakterističnim simptomima ovog oboljenja.
U junu 2025. godine u naučnom časopisu Annals of Internal Medicine objavljen je tekst sa zabrinjavajućim podacima o učestalosti raka slepog creva i adenokarcinoma slepog creva u Sjedinjenim Američkim Državama. Do sada se ovaj tumor dijagnostikovao kod 1-2 osobe na milion.
Nažalost, ta tendencija se menja. Nagli porast obolelih primećen je kod ljudi rođenih posle 1945. godine, posebno kod pripadnika generacije X i milenijalaca - kod osoba rođenih između 1976. i 1984. godine učestalost raka slepog creva se utrostručila, dok je kod onih rođenih između 1981. i 1989. godine, učestalost porasla čak četiri puta.
Još uvek nisu poznati svi uzroci koji bi mogli da objasne ovaj porast. Naučnici, analizirajući konkretne slučajeve, najčešće pominju stanja kao što su predijabetes, dijabetes, gojaznost, ali i uticaj sredine.
Simptomi raka slepog creva
Rak slepog creva u početku često ne izaziva nikakve simptome. Tek kada tumor poraste, mogu da se jave:
- upala slepog creva,
- nadimanje,
- ascites (nakupljanje tečnosti u stomaku),
- bol u stomaku ili karlici,
- promena ritma pražnjenja creva (npr. češće dijareje),
- mučnina i povraćanje,
- osećaj nadutosti i punoće.
Faktori rizika
Faktori koji mogu da doprinesu razvoju raka slepog creva uključuju:
- starost (češće kod osoba starijih od 40 godina),
- pol (žene obolevaju češće nego muškarci),
- pušenje,
- porodičnu istoriju bolesti,
- prisustvo drugih stanja koja povećavaju rizik od raka, kao što su: atrofični gastritis, perniciozna anemija i Zollinger-Ellisonov sindrom.
Kolike su šanse za izlečenje?
Prognoza zavisi od vrste tumora, njegove veličine i stadijuma u kojem je otkriven. Neki tipovi raka (kao što su većina neuroendokrinih tumora) su izlečivi.
Važno je znati
Prema podacima "Klivlend klinike", petogodišnja stopa preživljavanja kod manje agresivnih oblika raka slepog creva iznosi između 67 odsto i 97 odsto. Kod agresivnih oblika ili kasno otkrivenog tumora, ta stopa je znatno niža.
Kako se postavlja dijagnoza i kako izgleda lečenje?
Dijagnoza se postavlja pomoću različitih snimanja - uključujući skener (CT), laparoskopiju i biopsiju (uzimanje uzorka tkiva slepog creva). Pored toga, rade se i analize krvi radi određivanja nivoa specifičnih proteina koji ukazuju na stadijum bolesti.
Lečenje zavisi od veličine tumora i opšteg zdravstvenog stanja pacijenta. Hirurško lečenje može da podrazumeva:
- uklanjanje slepog creva (apendektomija),
- uklanjanje dela debelog creva i limfnih čvorova (hemikolektomija),
- uklanjanje tumora koji se proširio po trbušnoj duplji (citoreduktivna hirurgija).
Takođe, terapija može da uključuje hemioterapiju i ciljanu terapiju lekovima.
BONUS VIDEO:
