Svi znaju čemu služi srce, da je jetra važna za izbacivanje toksina, pankreas da reguliše šećer u krvi, želudac se "stara" o varenju, ali šta je slezina? Koja je njena funkcija i gde se nalazi? Svi znaju da je "negde" u stomačnoj duplji, ali obično neće umeti da vam sa sigurnošću kažu da li je smeštena s desne ili leve strane i čemu služi?
Ovaj mek i prilično elastičan organ tamocrvene boje, veoma je važan za funkcionisanje imunog sistema, jer pročišćava krv i pomaže da naš odbrambedni sistem prepozna napadače, odnosno patogene i alergene. Slezina se nalazi u zadnjoj, gornjoj levoj strani stomačne duplje, ispod grudnog koša.
Funkcija slezine je usko povezana sa metabolizmom gvožđa, skladištenjem krvnih zrnaca, njihovom proizvodnjom, ali i uništavanjem. U toku razvoja embriona, slezina proizvodi i bela i crvena krvna zrnca. Međutim, po rođenju ovu funkciju preuzima koštana srž, a aktivnost slezine se svodi na proizvodnju određenih vrsta belih krvnih zrnaca i uništavanje starih, istrošenih crvenih. Ona takođe se stara da se unište bakterije i svi drugi patogeni koji u nju dospeju krvotokom. Jedna od važnijih funkcija joj je i ta što u trenucima fizičkog napora ili stresa, pušta u krvotok veću količinu krvi, omoguićavajući organizmu da fincioniše i podnese sva opterećenja.
Najčešće bolesti slezine
Postoji osam bolesti i poremećaja u radu ovog organa koji se smatraju relativno čestim:
- Urođena hemolitična anemija - manifestuje se povećanjem slezine, anemijom i blagom žuticom.
- Trombocitopenična purpura - najčešće se javlja kod mladih. Simptomi su pojačano krvarenje iz ogrebotina, kao i iz nosa, desni ili vagine. Uzrok je nedostatak krvnih pločica zbog čega je otežana koagulacija krvi.
- Hipersplenizam - ovo je opšta grupa u koju spada više raznih poremećaja kod kojih je povećana aktivnost slezine, a što može da se primeti po pojačanom uništavanju elemenata krvi.
- Tumori slezine - maligni se retko javljaju, ali nisu nemogući. Druge vrste koje su zastupljene su dobroćudni tumori, ciste...
- Anemija srpastih ćelija - nasledna anemija koja se često sreće među Afroamerikancima Dijagnoza se postavlja zapažanjem jednog broja crvenih krvnih zrnaca koji imaju srpast oblik.
- Gošeova bolest - hronično stanje, obično zahvata celu porodicu i glavni simptom je uvećenje slezine.
- Kulijeva ili mediteranska anemija - ovaj je tip najčešći u detinjstvu i karakteriše ga velika i očvrsla slezina i deformisana crvena krvna zrnca. Pored toga, primećuju se i karakteristični rendgenski nalazi kostiju.
- Ruptura (pucanje) slezine - ovo je česta povreda, a javlja se usled jakog udarca u stomak, u predelu slezine. Rupturu prate šok, znaci krvarenja i osetljivost u gornjem levom delu stomaka.
Kako možemo da znamo da nam slezina ne radi kako treba? Lekari kažu da je prvi znak najčešće anemija. Kada se ispita šta je uzrokuje, može da se otkrije i ako je slezina uvećana.
A šta ako se ukloni
Ovaj metod uklanjanja slezine se zove splenektomija, a najčešći razlozi koji dovode do tofaga da se organ hirursški odstrani su:
- teške povrede,
- rak,
- bolesti krvi.
Ukoliko je pcijent prinuđen da ukloni slezinu, može u budućnosti da očekuje povećan rizik od infkcija. Organizam koji funkcioniše bez slezine je podložniji "napadima" određenih bakterija. Studije su pokazala da od 100 ljudi koji ili nemaju slezinu ili im organ radi msnajenim kapacitetod, između jednedo 5 osoba u periodu od 10 godina "Zakači" neku težu infekciju. Ovaj rizik je najveći u prvih nekoliko godina od splenektomije.
MONDO