Umesto na tribinama, navijanje uz kokice!
Ljubitelji sporta širom Evrope (i dobrog dela sveta), izolovani u svojim kućama zbog pandemije koronavirusa, a kad već nema sportskih dešavanja, možete da se razonodite u kućnoj izolaciji uz SJAJNE filmove koji su za temu imali sport (ili su bar u vezi sa sportom).
Ne sumnjamo da ste mnoge (možda i sve) odgledali, ali toliko su dobri da nije zgoreg pogledati ih još koji put.
Sport je neretko bio inspiracija filmaždijama, a pojedini koji su za temu imali sport, spadaju u remek-dela kinematografije.
Fudbal, košarka, ragbi (američki fudbal), bejzbol... Ovi sportovi najčešće su se pojavljivali na velikom platnu. Ali, nijedan sport nije bio tako velika inspiracija kao boks. Napravljeno je zaista mnogo sjajnih filmova koji su "obradili" ovu temu, koji su bili posvećeni legendarnim pesnicama, borbama u ringovima - "Razjareni bik", "Roki", "Šampion"...
EVO PREDLOGA vrhunskih filmova različitih žanrova na temu sporta (a imamo još neke predloge).
- "Razjareni bik" (Raging Bull) Martina Skorsezea, nagrađivana bokserska biografska drama sa Robertom de Nirom u glavnoj ulozi. De Niro je za ulogu kontroverznog svetskog bokserskog šampiona 40-ih godina 20. veka Džejka LaMote dobio Oskara za najbolju mušku ulogu, a taj film proglasilo je najboljim čak 89% od 3.600 ljubitelja sporta, koji su učestvovali u anketi LiveRugbyTickets.co.uk.
Još jedno istinsko filmsko remek-delo u vezi sa boksom. Film "Šampion" (The Champ) iz 1979. godine. Srceparajuća priča o nekadašnjem bokserskom šampionu Biliju Flinu, koji je posle karijere jedva sastavljao kraj sa krajem, kako bi prehranio sebe i sina Ti Džeja. Bili (maestralna uloga Džona Vojta) namerava da se vrati u ring, a Ti Džej u njemu vidi idola... Na kraju "Šampion" umire.
POGLEDAJTE SCENU KOJA NIKOG NE OSTAVLJA RAVNODUŠNIM
Naravno, "Roki"sa Silvesterom Staloneom (85%) u legendarnoj ulozi Rokija Balboe.
Dolazimo do još jednog sjajnog filmskog ostvarenja, koji je za inspiraciju imao boks. "Bokser" (The Boxer) Sa Danijelom Dej Luisom i Emili Votson u glavnim ulogama. Kada se kaže Danijel Dej Luis sve je jasno. On NE UME loše da oglumi. Dej Luis glumi boksera Denija, koji je bio u zatvoru zbog veza sa Irskom republikanskom armijom (IRA). Po izlasku iz zatvora želi da se ponovo posveti samo boksu, učenju novih talenata, da se izoluje od političkih aktivnosti i nasilja.
"Ali"!
Da li je potrebno nešto više reći? Film o jednom od najboljih (jednom od najboljih!?) boksera svih vremena. Kasijus Klej aka Mohamed Ali. OK, svakako nije najbolji film, pogotovo kada se pogledaju ovi gore navedeni, ali čim je reč o Aliju vredi ga videti, ako već niste. Priča o životu sjajnoj boksera, od mlađih dana do ulaska u ring i šampionskog puta. U glavnim ulogama su Vil Smit, Džejmi Foks, Džon Vojt...
Boks je sport za muškarce. Hm, da li? Film "Devojka od milion dolara" (Million Dollar Baby) iz 2004. godine tvrdi suprotno. Hilari Svonk, u ulozi Margaret "Megi" Ficdžerald, konobarice iz Misurija, kojoj je san da postane profesionalna bokserka. Ovoj plemenitoj veštini, kako se boks često naziva, uče je renki Dan (Klint Istvud) i Edi Dupri (Morgan Frimen).
Film je dobio četiri Oskara. Hilari Svonk za glavnu žensku ulogu, za najbolji film, režiju i za najbolju mušku sporednu ulogu (Morgan Frimen).
Jedan od najprestižnijih i najskupljih sportova na svetu - Formula jedan, takođe je dobro zastupljena u filmskoj industriji. Svet automobilzma, svet Formule, brzih četvorotočkaša, prelepih devojaka, "vozača-plejboja", "vozača-robota" ili "vozača-vojnika"...
Jedno od novijih ostvarenja koje je obradilo ovu tematiku jeste film "Rush" (2013. godina). Veliko rivalstvo Britanca Džejmsa Hanta i Austrijanca Nikija Laude. Vredi pogledati!
Ne treba preskočiti ni američku akcionu dramu "Ford vs Ferari" (Les Mans ’66) Džejmsa Mangolda
*** Iako su ovo, pretežno predlozi za igrane filmove, nemoguće je zaobići dokumentarac o Ajrtonu Seni. Brazilac koji je i dan-danas, za mnoge najbolji svih vremena. Bio je tri puta svetski šampion. Poginuo je u 34. godini.
"Njegovo visočanstvo" FUDBAL nije bio toliko zastupljen u mejnstrim filmskoj industriji (a i kako bi kad Amerikanci njome vladaju, a govorimo o ovom "našem" fudbalu, ne "njihovom"?!). Ipak, nije da nije bilo sjajnih ostvarenja.
Prvi film koji nam pada na pamet, kada prebiramo u glavi, svakako je "Beg u pobedu" (Escape to Victory). Film iz 1981. godine. Nije "pucao" na velike filmske nagrade, već na to da ga publika zavoli. A kako ne voleti film u kojem igraju takve fudbalske legende kakvi su Pele, Bobi Mur, Osvaldo Ardiljes...? "Makazice" Pelea, Ardiljesov dribling! U kojem igraju takve glumačke veličine kakvi su (nedavno preminuli) Maks fon Sidov i Majkl Kejn! U kojem Silvester Stalone brani penal Nemcu i potom svi saveznički vojnici, uz pomoć francuskih domoljuba beže u slobodu!
Dakle, grupa savezničkih fudbalera nalazi se u nacističkom koncentracionom logoru u Francuskoj, koji prihvataju ponudu da igraju protiv nemačkih vojnika i osvoje bolje uslove života, a zapravo koriste utakmicu kao način za beg iz zarobljeništva.
Niste gledali film!? Obavezno!
Teško je zaobići NJEGA. Za njega Argentinci kažu: "Bog na nebu, ON na zemlji". Emir Kusturica je pre šest godina napravio dokumentarni film "Maradona" o Dijegu Armandu Maradoni, legendarnom Argentincu, koji je o fudbalu znao sve i to nam je nesebično pokazivao.
Inače, na novopokrenutom Online Filmskom festivalu "Moj OFF" (počeo je u petak uveče filmom “Optužujem” Romana Polanskog), u nedelju, 29. marta u podne na programu je engleski dokumentarni film Asifa Kapadije "Dijego Maradona" o dosad neviđenim detaljima iz života slavnog argentinskog fudbalera. Svetska premijera tog filma bila je 2019. godine u Kanu, a domaća na ovogodišnjem Festivalu dokumentarnog filma #DOK2.
Ili "Montevideo, Bog te video"...
Bilo je još mnogo dobrih (i manje dobrih filmova) sa "sportskom" tematikom. Jedan od onih filmova za koji u svakom društvu morate da kažete da ste ga gledali (što će reći - zaista ste ga gledali!) jeste ostvarenje "Vatrene kočije", reditelja Hjua Hadsona o britanskom atletskom timu na Letnjim olimpijskim igrama u Parizu 1924. godine. I, naravno, Vangelisovo muzičko remek-delo.
Na pojedinim listama evropskih ljubitelja filma (i sporta) odmah iza "Razjarenog bika", koji apsolutno dominira kao "omiljen" ili "najbolji", našla se američka drama "Mrtav ugao" (The Blind Side) iz 2009. godine, sa Sandrom Bulok u glavnoj ulozi, koja joj je donela i prvog Oskara, ali i status najplaćenije glumice u 2009.
"Mrtav ugao" je, inače, zahvaljujući zaradi od više od 300 miliona dolara, proglašen svojevremeno najkomercijalnijim filmom svih vremena među onima u kojima je žena glavni lik.
Klint Istvud je još jednim filmom zauzeo mesto među deset najomiljenijih sportskih filmova (na tim listama evropskih ljubitelja filma) - biografskom dramom "Invictus" sa Morganom Frimenom i Metom Dejmonom u glavnim ulogama, zasnovanom na knjizi "Playing the Enemy: Nelson Mandela and the Game That Made a Nation" o događajima u Južnoafričkoj Republici uoči i za vreme Svetskog kupa u ragbiju 1995. godine.
Frimen tumači lik južnoafričkog predsednika Nelsona Mandele, a Dejmon igra kapitena reprezentacije u ragbiju Fransoa Pinara.
Bilo je raznih komičnih filmova, ali dva se izdvajaju.
"Beli ljudi umeju da skaču" (White Men Can't Jump) iz 1992. godine sa Vudijem Harelsonom i Veslijem Snajpsom u glavnim ulogama. Košarka je sport koji pre svega igraju crnci. Ali, Vudi Harelson u ulozi Bilija Hojla dokazuje suprotno. Na Zimskim Olimpijskim igrama u Sočiju 2014. godine učestvovao je i bob tim sa Jamajke. A 20 godina pre toga snimljen je film baš o tome.
Da napravimo digresiju, kad već pominjemo košarku. Majkl Džordan u "Space Jam" (Svemirski basket)
Vratimo se na komedije. A ova je, zaista, urnebesna - "Ledena staza" (Cool Runnings).
Na Zimskim Olimpijskim igrama u Sočiju 2014. godine učestvovao je i bob tim sa Jamajke. A 20 godina pre toga snimljen je film baš o tome. Ova komedija iz 1993. godine govori baš o tome da Jamajčani naprave bob tim i učestvuju na Olimpijskim igrama.
Treba podsetiti i na "Karate kid" Džona G. Avildsena (dobro, dolazi u obzir i svaki film sa Brusom Lijem!).
Nije baš da je sport u filmu "Point break" iz 1991. godine glavna priča, štaviše, ali surf jeste sport. A Kijanu Rivz, kao FBI agent, ulazi u surfersko društvo kako bi postao prikriveni član bande koju predvodi Patrik Svejzi. Dakle, surfovanje!
Ako hoćete laganiju zabavu predlažemo komedije "Pazi, lopta!" (Dodgeball: A True Underdog Story) Rovsona Maršala Tarbera sa Vinsom Vonom, Kristin Tejlor i Benom Stilerom u glavnim ulogama grupe prijatelja na turniru graničara. Ili "Igraj kao Bekam" (Bend it Like Beckham - britansko-nemačko-američka koprodukcija) ili "Gol!" reditelja Denija Kenona.
Ili film "The Damned United" - priča o fudbalskom treneru Lidsa Brajanu Klafu.
U nešto "težu" tematiku spadaju američko-nemačka sportska drama "Trener Karter" reditelja Tomasa Kartera o srednjoškolskom sportu među mladim Afroamerikancima iz siromašnih četvrti, kao i "Brajanova pesma" Baza Kulika o životu smrtno bolesnog igrača američkog fudbala Brajanu Pikolu i njegovom prijateljstvu sa Gejlom Sajersom, a šire i o rasnom pitanju u američkom sportu 60-ih godina.
Ime Berta Rejnoldsa svakako asocira na nekoliko sjajnih filmskih ostvarenja, a mi vam izdvajamo "Zatvorski krug" (The Longest Yard) iz 1970. godine o grupi zatvorenika koji igraju fudbal protiv čuvara u američkom zatvoru.
"Zatvorski krug" (The Longest Yard)
Treba da pogledate i rimejk "Mean Machine" (u britanskoj verziji sa Džejsonom Stetamom i Vinijem Džonsom)
Ima još filmova sa sportskom tematikom: američka komedija "The Mighty Ducks" Stivena Hereka o juniorskom hokejskom timu, kao i "Formula uspeha" reditelja Beneta Milera o bejzbol timu u Ouklendu, sa Bredom Pitom u jednoj od glavnih uloga, "Vodonoša" (The Waterboy), "Formula uspeha" (Moneyball)...
Nismo mogli a da vam ne predložimo i domaći film iz 1979. godine - "Poslednja trka". Ljubav konja "Zimzelena" i njegovog ponosnog džokeja, 12-godišnjeg dečaka. "Zimzelen" je nekjadašnji šampion, kojeg je uprava ergele odlučila da proda klanici, ali događa se obrt i konj dolazi u vlasništvo dečakovog školskog razreda. Igraju: Vladimir Buljan, Mirjana Joković (jedna od njenih prvih uloga), Boban Petrović, Pavle Vuisić...
Jasno je da bi ova lista, tačnije predlozi, bili nepotpuni bez FILMOVA O NAVIJAČIMA (fudbalskim, prevashodno)!
Navijači su sastavni deo sporta, uostalom utakmice se i igraju zbog publike. Ali, nasilje na fudbalskim i drugim borilištima bili su inspiracija raznim filmskim delatnicima da se pozabave tom temom.
"Football Factory" (2004. godina). Ovaj film nije samo analiza nasilja među engleskim fudbalskim navijačima i njihovom opsesijom ovom igrom, već i žudnja da se pronađe "svoja armija", da se bude deo nečega...
A šta ako vam fudbal i huliganstvo uđu u krv? To je na svojoj koži osetio policajac, koji je trebalo da se infiltrira među huligane kako bi ih lakše osujećivali u njihovim zlodelima. Ali, policajac vremenom postaje kao oni. I gori od njih! Sve se to opisuje u filmu "I.D." (Lična karta).
Još jedan dobar film o tome kako dečaci, mladići bez nade i perspektive lako mogu da odu na pogrešnu, mračnu stranu. "Green Street Hooligans" o momku koji je, posle isključenja sa Harvarda, došao u London i upoznao se sa svetom fudbalskim huligana.
Na sreću, nisu svi navijači ovakvi. Štaviše, većina dolazi na utakmice samo zbog fudbala, zbog drugara... A ima i onih koji bi zbog fudbala prevarili i svoju devojku samo da bi gledali "kotrljajući objekat". Deni Dajer, koji je u "Football Factory" glumio huligana, u filmu "The Other Half" (Druga polovina) dobio je drugi zadatak - da kao pasionirani ljubitelj fudbala nekako ode u Portugal na EP i gleda englesku reprezentaciju. Ali, kako sve to "servirati" novopečenoj supruzi? Pa, povesti i nju u Portugal, a da pojma nema da on organizuje put, odnosno "Medeni mesec", samo da bi gledao fudbal. Mnogi su se prepoznali u ovom filmu :)
I Kolin Firt kao navijač Arsenala u filmu "Fever Pitch"
PS: Ako počnete od danas da gledate po jedan film, imate dobru šansu da do kraja ovog svojevresnog karantina kažete da ste vrsni poznavalac filmova sa sportskom tematikom. Ili da obnovite gradivo! U svakom slučaju, razonodite se, ljudi!
