ijeka, grad koji 2020. godine treba da postane kulturna prestonica Evrope, želi da obnovi i prikaže rđom nagrizenu jahtu "Galeb" nekadašnjeg jugoslovenskog lidera Josipa Broza Tita, ali je to izazvalo zgražavanje ekstremne desnice.
"Njujork tajms" piše da su gradski zvaničnici odvojili 20 miliona evra da bi popravili propalu gradsku infrastrukturu, a razmišljaju i da odvoje 30 miliona evra za finansiranje kulturne obnove.
Kao centralni simbolični deo tog preobražaja odabran je pomorski relikt prošlosti - gotovo 80 godina star brod "Galeb". Nekada slavni školski brod mornarice bivše Jugoslavije, koji je korišćen i za obuku ali i za putovanja maršala Tita, već godinama rđa u rječkoj luci.
"Galeb" sada pruža nadu za Rijeku koja se bori da oživi svoju privredu, nakon gotovo kolapsa teške industrije i proizvodnog sektora krajem 1980-ih godina. Ako bude kako su gradski zvaničnici zamislili, Titova jahta će postati muzej u kome će biti prikazana složena istorija Rijeke i poslužiti kao mesto nacionalnog ponosa.
Titovo kontroverzno nasleđe, međutim, ugrožava taj plan, piše "Njujork tajms".
Ekstremno desničarski nacionalisti, koji su se poslednjih godina ulili u glavni tok hrvatske politike, tome se žestoko protive. Oni su odlučni da sahrane Titovu komunističku istoriju i ožive narativ Nezavisne drzave Hrvatske iz Drugog svetskog rata, kvislinške nacističke tvorevine ustaša i Ante Pavelića.
Tita, koji je svojevremeno bio slavljen i koga su se plašili, neki opisuju kao heroja antifašističke borbe koji je šest jugoslovenskih republika, među kojima i Hrvatsku, držao zajedno. Drugi ga nazivaju komunističkim diktatorom koji je očistio svoje neprijatelje.
Titov Galeb pod koncesiju za 10 miliona evra
Tito je jahtu "Galeb", izgrađenu 1938. u Đenovi, koristio kao svoju ploveću rezidenciju, kao jugoslovensku ambasadu i kao brod za zabave. Na njoj je ugostio svetske lidere i holividske zvezde, poput Elizabete Tejlor i Ričarda Bartona.
Kao jugoslovenski predsednik, Tito je na "Galebu" obavio 49 putovanja na četiri kontinenta, uključujući državnu posetu Britaniji 1953. godine, gde je bio prvi komunistički lider koji se posle rata susreo sa Vinstonom Čerčilom.
Titov "Galeb" na aukciji
Taj brod je, takođe, bio inkubator za jednu Titovu ideju - Pokret nesvrstanih.
Dok arhitekte i dizajneri u Rijeci prave planove kako da od starih fabrika, skladišta i lučkih postrojenja naprave muzeje, umetničke galerije, muzičke sale i pozorišta, uticaj ekstremno desničarskih nacionalista u Hrvatskoj povećava strahovanja da će ta zemlja slediti sve više autokratski stil vladanja kakav je u Mađarskoj i Poljskoj, piše "Njujork tajms".
